A punta do iceberg

Un iceberg é unha gran masa de xeo que flota á deriva despois de desprenderse dun glaciar. O que asoma á superficie é arredor do 10% do seu tamaño. O resto permanece oculto baixo a auga. Por iso as fotos máis impresionantes son as panorámicas que retratan a súa totalidade, mostrando a realidade da súa envergadura, coma nunha especie de xogo de espellos. Gústame pensar que os icebergs son xigantes discretos. Pero tamén son letais. Tanto coma fermosos. Sempre que alguén menciona a frase «só é a punta do iceberg», penso nunha paisaxe branca e azul. É algo case automático. Talvez un mecanismo do subconsciente que estimula o cerebro con imaxes fermosas para contrarrestar o horror. A sociedade está chea de puntas de icebergs, pero o máis terrorífico non son elas. O máis terrorífico é a envergadura do que habita abaixo e non se ve. Intentar mostralo, evidenciar a súa existencia, provoca fracturas que acaban sendo catástrofes. E case sempre somos as mulleres quen as sufrimos. No ano 2017 naceu o movemento #MeToo. Foi a raíz dunha investigación publicada polo New York Times sobre as denuncias de acoso sexual contra o todopoderoso produtor de Hollywood Harvey Weinstein. A revelación non foi tal. Sería inocente sorprenderse de que no mundo do cine existen produtores que prometen carreiras prósperas a actrices a cambio de sexo. O verdadeiro pulso foi atreverse a contalo publicamente e facer cambalear o sistema. Máis aínda: o auténtico fito foi lograr crear unha rede de testemuños de mulleres que cruzou todas as fronteiras e fixo rebentar o melón. Weinstein rematou en prisión e o #MeToo adquiriu unha dimensión descomunal, poñendo contra as cordas o sistema patriarcal. Hai unha realidade que pesa coma unha lousa: toda muller que denuncia, sexa nun xulgado, nun medio público, ou no ámbito persoal, é automaticamente cuestionada. Neste sistema, a presunción de inocencia no que se refire á opinión pública, só opera nun sentido: protexer o sistema patriarcal. En ocasións, eses señores rematan en prisión. As mulleres que ousan facer unha greta no sistema pasan un inferno de descrédito, humillación e estigmatización do que non é fácil sobrepoñerse. Existían rumores desde hai tempo de que no futuro ía abrirse o melón do #MeToo en España no mundo do cine, e que o primeiro implicado sería o director Carlos Vermut. Hai uns días fíxose pública esa investigación que levaba anos movéndose en pequenos círculos. Tres mulleres (unha estudante de cine, unha traballadora que participou nunha das súas producións e unha profesional do sector cultural), relataron as súas experiencias de relacións sexuais violentas non consentidas co director, que se defendeu asegurando: «He practicado sexo duro siempre de manera consentida». Ningunha desas mulleres (que prestaron declaracións xuradas dos seus relatos) accedeu a publicar o seu nome por temor a posibles represalias dentro do sector audiovisual, que é a súa principal fonte de ingresos. A investigación non é superficial: aseguran ter documentación de todo tipo: correos electrónicos, conversas, fotografías, ademais dun traballo rigoroso de entrevistas a 31 profesionais da industria. Con esta polémica sobre a mesa e coa punta do iceberg asomando á superficie, pregúntome se isto é o principio da revolución en España. Se esa alfombra vermella sobre a que se proxectan os focos, apuntan os obxectivos das cámaras e pasean zapatos brillantes ten debaixo tanto lixo como se intúe.

Suscríbete para seguir leyendo