Viaxe ao centro da terra

O concello de Sever do Vouga, situado a trinta quilómetros de Aveiro, pode presumir de paisaxes verdes, de caídas de auga e de aire puro. Un inxente patrimonio natural ao que suma o seu legado cultural, parte do cal é posible coñecer no Museu Municipal, un espazo dinámico que abriu as súas portas en 2016 para contar a historia do territorio. Desde a arqueoloxía ao patrimonio industrial e mineiro, pasando pola etnografía e prácticas populares, sen esquecer a súa dedicación aos pequenos froitos, co arando como gran protagonista. A só un ano da súa inauguración, en 2017, a institución recibiu o premio de APOM (Associação Portuguesa de Museologia), que o distinguiu pola súa contribución á promoción do turismo local e rexional.

Como primeiro paso nárrase a súa localización, unha superficie marcada polas serras do Arestal e de Talhadas e tamén polo río Vouga, cuxo traxecto no concello esténdese ao longo de dezanove quilómetros nun val encaixado. Hai outros cursos de auga que serpentean nunha paisaxe rodeada de xistos e granitos, clasificada como Sítio de Importância Comunitário (SIC) por presentar unha importante e ben conservada vexetación de ribeira na que habita a londra, a píntega-lusitânica e diversas especies piscícolas. Nesta natureza o esforzo humano construíu dolmens, pontes, minas, muíños, liñas férreas, socalcos, alminhas ou hórreos, testemuños da memoria das comunidades que por aquí pasaron.

Entre os moitos vestixios do pasado que se poden ver están as machadas de sílex, muíños de man, puntas de frecha e unha completa exposición de dolmens e menhires, con referencia a un dos máis importantes monólitos da zona, o Menhir dos Lameirinhos, xunto á capela de São Tiago do Arestal. No concello coñécense case cincuenta monumentos funerarios prehistóricos.

Ademais dun percorrido polos castros e pola época romana, o museo Municipal de Sever do Vouga dedica un espazo ao que foi importante recurso da rexión, as minas de Braçal, Malhada e Talhadas, onde xa os romanos explotaban prata, cobre e estaño. A escavación das galerías sempre estivo presente nestas paraxes, que experimentaron outro grande auxe no século XIX, especialmente tras o descubrimento en 1850 da mina de Malhada e seguida uns anos despois das de Coval dá Mó. En 1851 instaláronse tres rodas hidráulicas e unha turbina que servían para a extracción de galena, sulfato de chumbo e ferro. Anos despois autorizouse a construción dunha liña que conectase as explotacións de Braçal, Malhada e Coval dá Mó polo río Rio Mau ata o Vouga.

O museo reconstrúe unha auténtica galería, e a través de testemuños dos propios traballadores pódese saber como era o labor no interior da terra. A actividade da Companhia Mineira e Metalúrxica do Braçal mantívose ata decembro de 1958. O periplo museístico fai outra parada na Linha do Vale do Vouga, importante conexión ferroviaria cuxos primeiros proxectos remóntanse a 1877. Entón xa se barallaba a idea de unir o litoral co interior pasando por Sever. Tras algúns atrasos e burocracias os traballos empezaron en 1907. A liña, que ligaba Espinho con Viseu, era de tipoloxía estreita e supuxo un avance na circulación de persoas e mercadorías no encaixado Vale do Vouga, que ata entón se facía por vía fluvial. Da enxeñería daquela época queda como testemuño a Ponte do Poço de Santiago, unha monumental obra de case trinta metros de altura situada nun bonito marco paisaxístico. É un dos emblemas de Sever é unha das máis fermosas pontes ferroviarias de Portugal.

A iluminación pública, o proxecto Shell de experimentación agraria que levou a cabo a compañía na zona para mellorar a produción dos pequenos produtores ou o transporte nas barcas do Vouga son outros dos diversos apartados deste interesante e recoñecido museo.

Suscríbete para seguir leyendo