Paraísos e desterros

“Disolución de illas nos azules do mar,/transparencia de illas nos azules do ar.../Azules de Cobalto, de Prusia Cianino,/Alizarín, Amberes, Cerúleo, Ultramarino?/Viridiano, Esmeralda, nos verdes da ribeira?/E que? Nomes de cores, de terra de poeira,/pra pintar un ensoño, un feitizo amatista./¡Oh, divina acuarela! ¡Meu Deus, meu Deus, qué artista!”

Na cita poética coa que encabezamos estas liñas, Plácido Castro (1902-1967) mostra a súa fascinación coa acuarela como recurso de captación da paisaxe, ao tempo que evidencia o seu coñecemento técnico deste medio de expresión plástico. Os versos son ben ilustrativos de certo pendor estético do intelectual que manifesta un extraordinario interese por coñecer todo o que o rodea, tamén no ámbito artístico e estético. Os debuxos e acuarelas que ao longo de toda a súa vida realizou son boa proba desta activa curiosidade e son tamén un espello das súas preocupacións intelectuais.

Desde o pasado 23 de febreiro podemos achegarnos a esta faceta íntima do intelectual galeguista nunha exposición que se presenta en Cambados no Pazo de Torrado, acompañada de textos de Xulio Ríos e José Vaamonde. Cómpre lembramos que Plácido Castro non foi propiamente un artista plástico e a súa actividade como acuarelista non supuxo unha dedicación central dentro da súa polifacética personalidade intelectual, orientada cara o xornalismo, o activismo político, a tradución e o ensaísmo. O noso escritor utilizaba a acuarela de maneira lúdica e complementaria da súa escrita, reflectindo con este labor non só unha actitude de curiosidade estética, senón unha clara liña de preferencias culturais e mesmo unha determinada maneira de ollar, que se pode pór en clara relación coa súa formación intelectual.Como é ben coñecido, Plácido Castro estudou desde os seis anos en Escocia e en Glasgow obtivo a licenciatura en Filoloxía. Do mesmo xeito que a maioría das persoas de formación humanística da súa xeración, no contexto europeo, tiña a práctica do debuxo e a pintura como unha posibilidade expresiva -e utilitaria- natural.

A cita coa que principiamos este artigo tamén nos ilustra sobre un sentimento intenso ligado á paisaxe, moi propio dos homes do seu tempo -velaí os membros da Xeración Nós con quen ten tantas afinidades- da cal dan fe tamén abondosos escritos e unha parte da súa poesía.

O que nos mostran con nítida claridade os debuxos e pinturas que ao longo de toda a súa vida realizou é unha activa curiosidade a respecto da pintura e, ao mesmo tempo un coñecemento notábel do medio e son tamén un espello das súas preocupacións intelectuais. Foron parte inseparábel da súa personalidade como testemuña a descrición que fai o seu amigo Álvaro Álvarez Blázquez da casa de Plácido Castro na praia da Calzoa, na Carrasqueira, Coruxo (Vigo), lembrando os anos 1942-1943: “Todo pulcro, limpo e ordenado da man do propio Plácido nas cousas persoais: os libros, as carpetas, as libretas de debuxo, a caixa das acuarelas, moitos lápises e pinceis, o cinceiro sempre enriba da mesa...”.

Centrándonos nos aspectos formais, en conxunto, as súas acuarelas transmiten unha sensación bastante homoxénea, facendo primar a vontade de reproducir, sinteticamente, os motivos que chaman a súa atención. A diferenza fundamental está entre as paisaxes da natureza pura e as obras nas que reproduce construcións, as primeiras son as que teñen unha maior espontaneidade; as segundas lembran certo debuxo utilitario mais con vontade de estilo. As máis logradas, desde o noso punto de vista, son as que optan por un maior esquematismo e sintetismo e tenden á planimetría.

Suscríbete para seguir leyendo