Unha man ó “Gaitheiro Petroleiro”?

Un pouco antes de que se cumpriran os 20 anos do afundimento do “Prestige” fronte as costas galegas, o colectivo Unha Gran Burla Negra, en colaboración co Museo Reina Sofía, organizou a exposición “Las cartas sobre la mesa. La memoria del Nunca Máis y las barajas políticas”, coa que trataban de “recordar, investigar, difundir e reactivar a memoria popular de aqueles feitos a través dun proxecto editorial e expositivo”.

Deste xeito, naceu “O Ghaiteiro Petroleiro”, una mestura artística que “combina satiricamente a memoria do movemento Nunca Máis e o imaxinario popular galego”, cobrando forma de baralla artística na que participan cerca de un centenar de grandes artistas como Peri Helio, Leandro Barea, Lúa Gándara, Liquen, Cristóbal Fortúnez ou Berto Fojo, entre outros.

Por medio de 125 escenas escólmanse momentos e personaxes da cultura galega “coa súas propias entelequias”, apuntaron na presentación desta xenial baralla, que tivo lugar onte na Galería Maraca de Vigo, nun acto que contou coa presenza do investigador e comisario Germán Labrador; o responsable do proxecto, Daniel López Abel; e do ilustrador Peri Helio.

“Levamos con proxectos vencellados á memoria do “Prestige” dende o 2017”, apunta Daniel López. “Fundamos unha asociación cultural para recuperar a memoria do “Prestige” e do Nunca Máis, especialmente do seu carácter cultural”, expón. “Empezamos a argallar diferentes proxectos e nun deles empezou a xurdir a idea de facer un xogo de cartas, porque entendíamos que intentar entender o que sucedeu daquela non se podía recuperar como un aspecto morto, había que intentar manter o espírito vivo”, sostén.

Así que xurdiu a idea de evocar o que fora “A Baralla do Prestige”, “que fora unha iniciativa da Plataforma contra a Burla Negra no 2003”, di López. Nesa baralla introducíanse modificacións na baralla española cos personaxes protagonistas do “Prestige”: Rajoy, Aznar, Fraga, todos os conselleiros... “Esa baralla imprimírona e xogábase con ela, que iso é importante. Así que empezamos a pensar nese tipo de homenaxe a aquelas accións”, engade.

O “Ghaiteiro Petroleiro” xorde coma unha especie de “ser mitolóxico”, capaz de limpar o cosmos coa música da súa Meta-Gaita. “As súas notas reverten o cambio climático, acaban co capital fósil e reparten todos os froitos da terra nun Banquete de Conxo maternal e sen tempo”, expoñen.

Unha das consecuencias da catástrofe do “Prestige” foi a de tomar conciencia sobre a importancia do equilibrio entre a nosa necesidade de explota-la natureza e a súa capacidade de se anovar. Por iso que o “Ghaiteiro Petroleiro”, propón “un combate máxico entre as forzas extractivas do capitalismo avanzado e as forzas reprodutivas da cultura popular”.

“A dinámica do xogo é a de tratar de conseguir cinco alimentos totémicos da cultura galega”, di o presidente de Unha Gran Burla Negra. “Ó principio tes que ler bastante porque cada carta (son 125) ten unha función diferente que ven escrita na carta. Ó mesmo tempo, iso é o divertido, porque ademais de crear un xogo, quixemos que fose unha baralla artística”.

Así que empezaron a xuntar nomes de artistas e acabaron “cunha lista duns 80”: “Cada un fixo unha ilustración”. Tamén hai algunhas cartas nas que empregaron imaxes de arquivo, xa que tamén aparecen na baralla personaxes típicos da cultura galega. “O bo de facer un xogo que está entre a memoria e a fantasía é que hai moita liberdade, e así foron aparecendo personaxes. A maioría deles, e como se chamaban as cartas e demais, foi un traballo de Germán Labrador, “que ten unha capacidade moi grande de facer relacións antropolóxicas e artísticas”, apunta Daniel López.

21 años de la catástrofe del 'Prestige', en imágenes

Ver galería

Regras do xogo

Pero, como se xoga? As cartas están divididas en tres categorías: as criaturas (atacan e defenden as materias), os meigallos (permiten accións especiais) e as materias. As materias son de tres tipos: os alimentos (cos que se gaña o xogo), os tesouros (cos que se rouban cartas) e os trebellos (que teñen propiedades especiais).

As materias teñen que poñerse na mesa nada máis chegar á man da xogadora, e estar visibles sempre. As criaturas e os meigallos permanecen na man de cada xogador, ocultas até que se usan ou desbotan.

As cartas de cada categoría identifícanse graficamente cun círculo de formato distinto, situado na marxe superior dereita. Na parte inferior, escríbense as indicacións sobre as súas posibles regras adicionais. Por último, cada naipe inclúe unha cita cultural baixo o seu título e, na marxe inferior, o nome de quen a ilustrou.

LISTADO COMPLETO DOS AUTORES DAS ILUSTRACIÓNS

Suscríbete para seguir leyendo