Sentinela da historia

A aldea medieval de Castelo Rodrigo álzase sobre un macizo da Serra da Marofa, visible co seu impoñente castelo fundado por Afonso IX de León e Galicia. Co seu pasado enraizado nas páxinas do tempo, durante máis de 600 anos esta poboación foi vila e sede do concello. Hoxe é unha das Aldeias Históricas lusas, sentinela permanente dun patrimonio de séculos.

O conxunto érguese sobre un outeiro a 820 metros de altitude –na rexión de Riba Côa- e ofrece unha espléndida vista sobre os campos e serras da súa contorna. Foi en xuño de 1836 cando Figueira de Castelo Rodrigo –situada tres quilómetros abaixo– substituíu o vello burgo como sede do municipio.O conde Rodrigo González de Girón, donatario da antiga vila por mercé de Afonso IX, prestaríalle o nome definitivo ao lugar. Hoxe segue mostrando o seu encontro co pasado a través das súas murallas e dos monumentos que garda no seu interior.

O castelo é o edificio máis importante da arquitectura militar da anella poboación. Reformado ao longo do tempo, en 1297 o rei Don Dinís ordeou erixir unha airosa torre da homenaxe con seis xanelas e unha poderosa cinta de muralla apoiada en torreóns semicirculares que aínda subsisten, así como tres portas: a do Sol, a de Alverca e a Porta da Traição, con acceso ao túnel que supostamente comunica co mosteiro de Santa María de Aguiar, situado extramuros. Os torreóns, que lembran os de Ávila, probablemente foron levantados por iniciativa do rei leonés.

O legado de Castelo Rodrigo engloba, ademais do castelo que lle dá nome, outras construcións con historia como a igrexa que foi fundada polos frades hospitalarios en 1192 e dedicada á Virxe de Rocamador. O templo, que aínda conserva a tipoloxía primitiva, é un exemplar de transición entre o románico e o gótico, que foi experimentando obras posteriores, particularmente nos séculos XVI e XVII. A igrexa restaurouse a finais dos anos 90 ao abrigo do Programa Aldeias Históricas de Portugal.

O conxunto medieval segue mantendo o seu pelourinho, declarado Monumento Nacional, ao que se suma un alxibe, fundamental para fornecer de auga fresca nos distintos episodios de asedios e guerras. Crese que puido ser unha antiga sinagoga, utilizándose unha parte para o culto e outra como mikveh destinada a baños litúrxicos. Cuns 13 metros de profundidade, ten dúas entradas: unha de estilo gótico e outra, cun arco en forma de ferradura, de estilo árabe. Do patrimonio deste municipio serrano destaca igualmente o mosteiro de Santa Maria de Aguiar, clasificado como monumento nacional en 1932. No medio dun horizonte granítico, este cenobio érguese desde 1174 sobre unha fértil veiga da chaira transmontana. Integrado no Císter, Santa María de Aguiar alcanzaría a personificación da soidade, da pobreza e da sinxeleza que proclamaba a orde.

A igrexa do convento é un exemplo fiel da primitiva arquitectura cisterciense: austeridade, robustez e poucos elementos ornamentais. Din que pode ser dos máis puros e mellor conservados dos templos do Cister existentes en Portugal e mesmo en Europa, rehabilitado respectando a súa traza primitiva. No interior o altar presídeo un fermoso retablo do século XVI. Construído en tempos de batallas rexionais, o mosteiro e mais as súas dependencias edificáronse de forma que compuxese un compacto recinto pechado, alleo a loitas mundanas. Entre os diversos elementos arquitectónicos, sobresae a sala capitular e o claustro. Desde hai uns anos dentro do recinto monumental intégrase unha hospedería.

A zona tamén é pródiga en espazos naturais como os vales profundos dos ríos Águeda e Côa, o parque do Douro Internacional ou a serra da Marofa, que ofrece magníficas vistas.

Suscríbete para seguir leyendo