Por aquellos que tornean el pasado

O Recuncho da Lingua saca a la luz un documental grabado en 1987 sobre ‘Os torneiros de Berres’, proyectado el sábado en el teleclub de la parroquia ante sus protagonistas

Los homenajeados junto al alcalde, Gonzalo Louzao, Pilar Bernárdez y Pablo García.

Los homenajeados junto al alcalde, Gonzalo Louzao, Pilar Bernárdez y Pablo García.

Saber de dónde venimos para saber a dónde vamos, o podemos llegar. La idea fundamental de conocer mejor nuestro pasado es la que llevó a Pilar Bernárdez, de O Recuncho da Lingua, y Pablo García, presidente de la Asociación Comarcal Audiovisual e Comunicación, a organizar un evento que dejó a más de un con los pelos de punta.

Este sábado por la tarde, a las 20.00 horas, el teleclub de la parroquia estradense de Berres se convertía en un salón de cine lleno de asistentes deseosos de ver por primera vez la proyección de un documental grabado en 1987 por la Televisión de Galicia. El film, titulado “Torneiros de Berres”, ofreció a los espectadores un retrato de la evolución de esta profesión artesanal cuya tradición en la parroquia se remonta al siglo XVIII. El encuentro fue especialmente emocionante ya que entre los presentes estaban tres de los protagonistas: Manuel Ferradáns, Xesús Pereiras y Xosé Ruibal. Los tres rondan los 90 años y son los “torneiros” más veteranos de la localidad. En la pantalla pudieron verse hace más de treinta años ejerciendo esa profesión que aún hoy no son capaces de abandonar, pese a estar en la edad de disfrutar de un merecido descanso. Además, desde la organización quisieron homenajear a estos tres testimonios por su labor manteniendo vivo uno de los oficios más antiguos de la región otorgándoles un trofeo a cada uno, el cual agradecieron con rostros conmovidos.

Asimismo, también hubo distinción para la nueva generación de “torneiros”, representada por Isabel Neira, que es la séptima de una larga tradición familiar dedicada a esta labor artesanal.

Pilar Bernárdez fue la responsable de que esta pieza audiovisual volviese a la pantalla después de casi cuatro décadas de su primera emisión. En una conversación con FARO cuenta cómo surgió la iniciativa de poner en marcha este evento: “Levaba meses buscando un material que estaba exposto no antigo Centro Comarcal sobre os torneiros de Berres, e revisando no arquivo do Museo do Pobo Galego din con este título, que me pareceu interesantísmo e moi testemuñal, foi entón cando falando con Pablo García decidimos proxectalo de novo”.

Conseguir hacerse con los permisos de emisión llevó su tiempo, pero no más que asentar una fecha en la que todos los protagonistas estuviesen disponibles. Con todo, tras meses de preparativos, el acto cogió forma y el sábado se clausuró como un gran éxito.

Para Bernárdez lo más curioso es que ni los protagonistas del documental lo habían visto en su día: “Nadie sabía del, daquela non era como agora, se non podías ver o programa no día que o emitían xa non había forma de volver a facelo”. “Para os torneiros que saían no vídeo o que máis lles chamaba a atención non era ver os tornos antigos ou a evolución da profesión, xa que eles están moi familiarizados incluso cos métodos máis tradicionais, senón verse a si mesmos na pantalla, máis despois de tantos anos” comparte la responsable de O Recuncho da Lingua, que solo lamentó que otras de las caras del proyecto ya no estuviesen con ellos.

La organización planea una nueva emisión en la villa

Después del éxito cosechado este sábado en Berres, Pilar Bernárdez no descarta concretar una segunda proyección, quizás en la villa, aunque para ello deberá volver a gestionar todo el proceso de permisos necesarios para poder hacerlo, algo que llevará tiempo, según relata. “Moitos dos presentes achegáronse a preguntarme se habería outra proxección, a miña idea é que si pero aínda non sabemos cando, xa que debo conseguir outro tipo de permiso” cuenta la estradense, que añade: “De todos xeitos, dende o Museo do Pobo Galego sempre se mostraron moi colaborativos, polo que non creo que fose haber problemas”. Para la responsable detrás de O Recuncho da Lingua, la tradición de “torneiros” de Berres necesita ser reivindicada, ya que muchos de los vecinos y vecinas del concello y de la propia parroquia lo desconocen. “Temos que seguir investigando e debería escribirse algo, xa que actualmente non hai ningún artigo escrito sobre a proliferación deste oficio na zona e paréceme de vital importancia darlle o protagonismo que merece” sostiene Bernárdez, que seguirá trabajando en la búsqueda de más material para completar el retrato del pasado estradense.