Que crueldade

A noticia do falecemento do escritor estadounidense Paul Auster sacudiu o mundo das letras o pasado xoves. Intentei evitar ler todo o que ía aparecendo nas redes, tarefa que non é fácil cando o meu algoritmo bebe directamente da cultura e, especificamente, de todo o relacionado coa literatura. Fuxín da competición de loanzas coma dunha persoa queimada fuxindo dunha casa onde acaba de producirse un incendio. Creei ese escudo da mesma maneira que se apaga unha radio para non escoitar as noticias ou se cambia de canle porque non che gusta o que están emitindo. É o mesmo que abrazarse ao silencio para non enxordecer. O que si fixen foi reflexionar arredor da intervención de Siri Hustvedt o pasado mes de marzo con motivo da concesión do Premio Openbank de Literatura en recoñecemento á súa traxectoria coma escritora. Os titulares eran que Paul Auster volvera a escribir e que había bolsas de alegría a pesar do cancro. “Vivir con alguén que padece unha enfermidade potencialmente letal muda a túa existencia, pero non colorea absolutamente todo”. Quizais non souben (ou soubemos, non estou moi segura de se só foi torpeza miña) ler entre liñas. Ou talvez esas declaracións eran sinceras e a morte non se intuía coma inminente. A cuestión é que Paul Auster faleceu mes e medio despois desas palabras. Aos tres días do pasamento, Siri publicou unha carta en Instagram. E isto si non quixen esquivalo, nin sequera o intentei. Ao revés, entrei de cheo, porque o titular que se propagou en prensa é algo que me golpea directamente: “Roubáronnos esa dignidade”. “A viúva de Paul Auster lamenta que non fose a súa familia quen anunciara a morte do escritor”. “Antes de que sacasen o corpo da nosa casa a nova da morte xa circulaba”. Isto levoume directa ao serán do 27 de novembro, cando co corpo de Hemato aínda na nosa casa de Vigo, soa o teléfono e un xornalista me pregunta se podo confirmar a súa morte e solicita as miñas declaracións. Eu, evitando dirixir a miña mirada ao lugar onde xacía o cadáver, co impacto da morte inesperada agarrándome das entrañas e a mirada incrédula do meu amigo Rober, que me observaba coma se estivésemos no medio dunha explosión nuclear co mundo destruíndose no interior da mesma casa desde onde escribo agora estas liñas, contestei que non estaba en condicións de falar. Colguei, mirei o meu amigo e díxenlle: “Xa se filtrou. Necesito tres minutos para illarme e escribir unha comunicación. Teño que ser eu quen dea a noticia, non podo permitir que me arrinquen ese dereito”. Busquei no meu móbil unha fotografía do noso álbum íntimo, escribín unhas liñas breves pero honestas, compartín a publicación en redes e logo traguei saliva mentres agardaba a chegada da forense. Non sei se pasaron minutos ou horas ata que ela chegou. Tampouco sei como fun quen de escribir algo coherente no medio da circunstancia máis salvaxe que me tocou vivir. O que si sei é que me vin obrigada a reaccionar porque vivimos nunha sociedade escrava do inmediato e é imposible fuxir dese loop tan perverso. O que si é posible é loitar con todas as nosas forzas contra a deshumanización. Mais iso xa é unha responsabilidade persoal que ten que ver cunha decisión. “Era unha inxenua, pero imaxinara que sería eu a persoa que anunciaría a morte do meu marido”, escribiu Siri Hustvedt. Que crueldade.