Sentinela da Ribeira Sacra

Na parroquia de Pinol, en Sober, álzase o santuario da nosa Señora de Cadeiras, de longa historia e fondo enraizamento popular. Un miradoiro e un castro completan esta paisaxe da Ribeira Sacra, xeografía monumental chea de panorámicas extraordinarias das ladeiras de viñedos heroicos e dos canóns que forma o Sil ao seu paso. Preto dun destes balcóns está un santuario con centurias e lendas. É o templo da Nosa Señora de Cadeiras, levantado no século XVIII e fermosamente labrado. A tradición atribúe á Virxe numerosos milagres e curación de doenzas.

Da documentación conservada extráese que o santuario debeu construírse entre os anos 1780 e 1795. O autor dos planos foi Vicente González, arquitecto e monxe do mosteiro de San Vicente do Pino, en Monforte, e sábese que a Real Academia de Belas Artes de San Fernando, en Madrid, foi quen os aprobou, aínda que os orixinais non foron atopados. Os planos que se coñecen son os gravados no propio pavimento do templo, aínda que algo incompletos e sen orde. Parecen ser esbozos utilizados polos canteiros nunha época na que era difícil dispoñer de papel ou pergamiño para sinalar os trazos das obras, que despois se borrarían picando as pedras. Son moi raros os edificios nos que se conservan estes deseños, unha excepcionalidade máis deste santuario de altura.

A construción concluíu en 1795, segundo reza a inscrición da entrada. Pero tanto no exterior como no interior, a obra quedou inacabada por falta de fondos para o seu remate definitivo. Falta unha das torres campanario que debería acompañar a que se atopa no lado esquerdo da fachada principal e, probablemente, o deseño orixinal sería dun templo con tres naves que finalmente se reduciu a unha, con bóveda de crucería na cabeceira. No cruceiro aínda se poden ver os arcos cegos e mais os arranques dos muros que darían acceso aos brazos da que sería planta de cruz latina.

Impresionante sobre seiscentos metros de altura e os canóns do Sil aos seus pés, Cadeiras non deixou de dar sorpresas ao longo do tempo, ademais da súa magnífica localización.ai uns anos descubríronse unhas pinturas policromadas que estaban cubertas baixo unha capa de cal nos muros. No arco triunfal tamén hai decoración deste estilo. Por outra banda, o retablo maior podería vir do antigo convento franciscano de Santo Antonio de Monforte, vendido por pezas na Desamortización, mentres que os retablos laterais serían da igrexa parroquial de San Vicente de Pinol.

Como outros santuarios, Cadeiras levantaríase para sacralizar antigos lugares de culto pagáns. Moi preto están as pedras que dan nome ao templo, as “cadeiras”, que serían o centro de atención polas súas caprichosas formas dos antigos poboadores. Tamén como noutras zonas hai lendas de mouros e de tesouros ocultos e tradicións da Idade Media que falan de aparicións da Virxe entre uns penedos próximos ao templo. Primeiro levantaríase unha pequena ermida, varias veces reconstruída, e máis tarde o santuario, necesario para acoller os devotos que cada vez acudían en maior número á igrexa onde os fieis afirmaban que ocorrían milagres. Cada 7 e 8 de setembro celébrase a popular romaría dos Remedios, de fonda devoción.

O templo, singular e fermoso coa súa estampa inacabada, atópase moi preto do miradoiro que lle dá nome, o de Cadeiras, con magníficas vistas dos canóns do Sil. Un carreiro que arrinca case desde a mesma terraza conduce ata o lugar de As Medorras, onde houbo un antigo castro do que case non quedan restos, fóra dalgún muro. En fin, outra das lendas asociadas ao lugar é que aquí se construiría unha das tres capelas de irmás virxes que, segundo conta a tradición, foron dispostas ao longo do canón do Sil para que todas puidesen verse e oírse.

Lendas de altura

Desde o miradoiro de Cadeiras é posible seguir un carreiro de apenas cincocentos metros que chega ata As Medorras, onde houbo un asentamento castrexo e un conxunto de gravados rupestres, todo acompañado de lendas. As insculturas, formadas por catorce cazoletas (ou coviñas), terían diversa funcionalidade ao estaren situadas preto do antigo castro cuxas pedras aínda poden verse diseminadas polos arredores. A tradición asociada fala dunha Fonte dos Mouros á que ían beber os romeiros que se achegaban. No plano máis lendario dise que xunto ao manancial apareceu unha vez un cofre cheo de moedas. No terreo do mito fálase tamén de tres capelas de irmás virxes dispostas de tal maneira que puidesen verse e oírse. Non hai consenso acerca da lendaria localización de tales espazos máxicos, barallándose, ademais do de Pinol, a ermida de Triguás, a igrexa dos Remedios de Castro Caldelas ou a de Monte Faro de Chantada. O de Cadeiras é un dos numerosos miradoiros de Sober, que conta con outros tan espectaculares como o de Pena do Castelo, en Doade, ao que se accede a través dun frondoso sendeiro. No percorrido hai pedras de caprichosas formas e un bosque milenario como o de Valguaire. No alto, un suxestivo horizonte de cumes e a capela de San Mauro, rodeada igualmente de lendas.

Suscríbete para seguir leyendo