Os nosos primeiros devanceiros tomaron conciencia de que eran mortais e, asemade, de que a Natureza resultaba unha adversaria. Procuraron unha explicación a tal fenomenoloxía e, desde a asunción da súa inferioridade, outorgaron unha dimensión sobrenatural ao misterio: os astros, a meteoroloxía, a incipiente agricultura, a guerra (que daba vitoria ou morte).
Cando a relixión, xa establecida oficialmente, ficou vinculada ao poder, o faraón Amenhotep IV pasou a chamarse Akenaton, logo de proclamar a crenza nun único deus: o Sol. Os xudeus, no cativerio en Exipto, asumiron o concepto e fixeron da divindade un ente abstracto, asemade protector e castigador, a quen todo se debía e que falara pola palabra revelada. Tal abstracción pasou ao cristianismo, primeiro, e ao islamismo, despois, e a inmediata consecuencia, en todos os casos, foi a absoluta negación da calquera outra crenza, comezando polas que ofrecían sacrificios e oracións aos deuses da natureza.
No Imperio Bizantino, León III combateu a representación física da divindade. O concilio de Nicea (787) aprobou que tal feito non pasaba de ser un recordatorio de realidade espiritual. A reforma luterana impuxo a iconoclastia pero o Concilio de Trento confirmou a tradición iconodúlica de católicos (compartida cos ortodoxos). O pragmatismo de Roma non fixo outra cousa que bendicir o que era unha manifestación relixiosa popular: unha advocación para cada necesidade ou teima humana.
Séculos de poder temporal ou, ben preto del, da hexemonía civil levaron a que moitas persoas en Europa perdesen todo creto na salvación a través da relixión oficial. E nesa procura, na que entraron a bruxería, o espiritismo ou o vampirismo, un elemento fundamental foi o rescate da pureza ancestral.
Nos anos 60 do pasado século a vía foi o misticismo oriental; pero coa chegada da conciencia medioambiental, a Nai Terra pasou a ser o obxecto a adorar e conservar (en paralelo co auxe da moda new age). E é no norte de Europa, principalmente, onde están a emerxer a recuperación nas crenzas anteriores á chegada do cristianismo, que en Escandinavia tivo lugar apenas hai mil anos. E é alí onde están a recuperar a crenza en Thor, Odin ou Balder, que callou na comunidade Ásatrú, que agora ben de ser recoñecida oficialmente polo goberno islandés, como antes o foi por Noruega, Dinamarca e Suecia.
Entre nós tamén colleu certa forza e así os odinistas-ásatrú -doutrina tamén recoñecida en España- pasaron de 700 a 9.000 entre 2007 e 2015. Unha doutrina que se engade a outras crenzas neopagás inspiradas no antigo mundo celta: a druídica e a de tipo Wicca. Esta, concretamente, definida como herdanza do mundo celtibero, é de transmisión hermética, mistérica e iniciática, con vencellos coa bruxería e obediencia duoteísta (Deus e Dea).
Pero estas doutrinas alternativas aos monoteísmos canónicos europeos (cristianismo, xudaísmo) non son novas. A teosofía, por exemplo, non presentaban vínculos con eles -en todo caso, inspirábase no budismo- e foi presentada como crenza no Parlamento Mundial das Relixións de Chicago (1893).
Como tampouco podemos esquecer certos riscos. Nese senso, lembremos o paganismo da Sociedade Thule, grupo ocultista e racista fundado por Rundolf von Sebottendorf que, con Himmler e Rosenberg entre outros, impulsou o Partido Obreiro Alemán, xerme do NSDAP. Baseada na supremacía da raza aria, vindicou as crenzas dos primeiros xermánicos e cando pasou á acción, fixo de xudeus, comunistas e cristiáns o obxecto das súas represalias en tanto que os nazis eran opostos aos valores de fraternidade universal proclamados polo cristianismo e polo socialismo.
