Non é misión do crítico indagar nas estranxeiras feridas, mais cando cae nas miñas mans un volume como o que nos propón Tamara de Andrés (Combarro, 1992) intitulado Corpo de Antiochia, esta tarefa resulta imprescindíbel. Non pense o lector que se trata de mergullarse en cicatrices explícitas, desgarrantes e evidentes. Todo o contrario. O que aquí latexa móstrasenos con recursos de eficaz sutileza e, tamén hai que dicilo, cunha certa austeridade expresiva que, precisamente por esa ausencia de evidencias, acaba por despoxarnos da incredulidade poética. Porque o corpo que aquí aparece faino desde a alusión e desde a elusión como no acto de pestanexar nos permite contemplar o mundo e, sen transición, a súa súbita supresión. E nesa roda xiratoria de aparicións e desaparicións a poeta intercala o seu ollar, como un desterro. O corpo, desprovisto da terra, adquire a docilidade da nube, mais conserva o fogo do desexo: "Cando as baleas lle cantan/ás sereas a cantiga do murchar,/toda a auga retrocede e déixame/a soas/coa súa sede".
Todo o poemario está sulcado por eses momentos de privilexiado fervor. Xorden escenarios onde despunta a desazón enchida de segredos e ruínas circulares: "Non hai beleza nas voces nocturnas/nin nos enigmas das estatuas que foron/demolidas polo seu propio misterio". Proseguindo na delgada quietude e na intuición da sombra: "Hai ollos que contemplan/os camiños desde a ameaza/na hora á que adormecen/os rumores".
Non hai lugar máis misterioso que o proprio fogar ("cando chegue a luz cos seus/aromas de leite"), como non hai fogar máis misterioso que o noso proprio corpo. Entre outras cousas porque nel se revela a erosión do vivir, as súas desgarradoras consecuencias. A primeira, o estrañamento ("Agora, desorientados,/pregúntanse se nadan/sobre a súa vida ou/sobre a eternidade"); a segunda, o desarraigo ("O meu corpo/ xa deixou atrás/a súa antigüidade"). O instante do deterioramento leva a reflexións que conducen a respostas que non hai, e que só podemos cartografar como un mapa do desasosego.
De feito aaconteece que toda arte vén conformarsempre unha forma de desterro. A poesía non escapa a esta verdade. O seu xordo martelar pretende anular o inexorábel fuxir do tempo que nos agrede e nos confirma na perda, pois nos sinala que todo ten final e que, porén, o sangue das arterias seguirá fluíndo. Recoñecemos na carne que xa somos outros, que as horas pasan sen retorno, que todo, algunha vez, ha de acabar. A poeta, entón, debe medir e comedir a súa tristura, arroupala no verso para a entregar ao lector, que tamén vive amarrado á esfera dos reloxios. Trátase, pois, dunha doazón contraditoria, porque: "Disque a ferida sempre cicatriza/e que a dor nace para o remedio".
DE ANDRÉS, Tamara, Corpo de Antiochia, Ed. Galaxia, Vigo, 2017, PVP. 11, 80 ?
