Foi a principios do mes de marzo cando o IES Illa de Ons mostrou no Centro Social do Mar unha especie de avance do proxecto no que levan traballando todo o curso. Pero en menos de dúas semanas o traballo de máis de nove meses estará listo para representarse en escena. Nin máis nin menos que unha adaptación musical de "Os miserábeis", a famosa novela do escritor francés Víctor Hugo. Unha montaxe que inclúe preto de 40 escenas, momentos con máis de medio cento de persoas enriba do escenario e moito sacrificio e ilusión por parte de toda a comunidade educativa, especialmente do alumnado de ESO. A estrea oficial será o 19 de xuño no Auditorio de Cangas e voltará a representarse o venres 21 no Centro Social do Mar de Bueu.
O proxecto empezou a fraguarse a finais do curso pasado, cando se propuxo no claustro abordar a adaptación da novela en clave musical. Unha escolla motivada pola propia intensidade da historia, o seu contexto histórico, a forza das súas personaxes e as múltiples posibilidades para abordar o texto de Víctor Hugo desde as diferentes asignaturas. Lingua, historia, música ou incluso ciencias. "Houbo moito traballo previo e de adaptación. A historia mantense no século XIX, xusto despois da caída de Napoleón na batalla de Waterloo [en 1815], pero inclúense referentes actuais e outros que podemos considerar como atemporais", explican Teté García e Diana Vilas, dos departamentos de Música e Historia, e en boa medida impulsoras dun proxecto que superou as expectativas iniciais.
A pesar de manter o vínculo do contexto histórico do século XIX e das revolucións da década de 1830 a adaptación que presentará o IES Illa de Ons está moi apegada ao momento actual, sobre todo polo papel das mulleres. "Quixemos darlle unha lectura feminista e transgresora", adiantan. Ese matiz poderá constatarse cunha maior presenza das personaxes femininas, que non terán un papel tan "pasivo ou sumiso" e na figura protagonista, que na novela de Víctor Hugo era un mozo e que nesta adaptación será unha muller.
A revolución feminista, a loita polos ideais, a denuncia das desigualdades sociais, o valor da educación como berce de toda revolución ou o dramatismo e esperanza que conleva a loita polos ideais son son algúns dos tema que se abordan ao longo deste musical, que se prevé cunha duración de 1 hora e 20 minutos e que divídese en dúas partes. A primeira sitúase en 1815 e nos anos posteriores, coa caída de Napoleón e a reinstauración das monarquías absolutistas. A segunda enmárcase na xestación das revolucións de 1830.
Ao longo destes nove meses de traballo todos os participantes foron superando numerosas barreiras e chegaron a interiorizar "Os miserábeis" ata límites insospeitados. "Algúns din que esta lectura cambioulles a vida", contan Diana Vilas e Teté García. O primeiro obstáculo ao que tiveron que enfrontarse foi o carácter amateur de case todos eles. "Aquí todos eramos alumnos, partíamos dun nivel cero de canto e interpretación. Todos fomos compañeiros e iso xerou unha gran relación de convivencia", contan. A representación estará cargada de momentos emotivos e intensos, como "A canción do pobo", pero quizais o máis emocionante para todos os participantes é o proceso que viviron nestes meses. "Como melloraron as súas relacións sociais, o axudarse os uns aos outros para poder integrarse todos, a capacidade de empatizar cos demais e coas personaxes... Quizais sexa o maior logro e o máis emotivo", suliñan.
As letras das cancións foron adaptadas ao galego, un traballo de adaptación que tamén se fixo para facelas máis accesibles ao alumnado e que historia fose máis comprensible. Ao longo destes meses houbo moitos ensaios nos recreos e varias tardes á semana, fóra do horario lectivo, o que dá mostra do grao de compromiso de toda a comunidade educativa. Tamén houbo colaboracións, como a do experto en canto coral Ramón Bermejo, que cada mes impartía un obradoiro específico. Incluso o Centro Dramático Galego aporta unha importante axuda. "Deixáranos acceder a todo o seu vestiario para a caracterización das personaxes, que se completará con roupa cedida ou adaptada polas familias. A nosa representación non vai ser profesional, pero queremos darlle o acabado máis profesional posible", apunta Teté García. Para que todo vaia ben nas representacións contarán con técnicos profesionais de son e luces.
Á falta de menos de dúas semanas para a estrea hai nervios entre alumnos, mestres e persoal non docente. Pero por enriba deses nerviosismo está a ilusión de meterse na pel dos "Miserábeis" e mostrar todo canto levan traballado e evolucionado nestes meses.
