A escrita transterrada

Escribo estas liñas cando aínda hai escasas horas que nos deixou Arcadio López Casanova, aínda que para ti, que agora me les, terán pasado xa algúns días desde que se apagou a súa voz senlleira. Lembralo cando aínda o choramos é doloroso, mais a memoria dun bo e xeneroso xustifica estas liñas.

Aínda que nacera en Lugo en 1942, reivindicou, de sempre, as súas orixes nas terras do Páramo, berce da súa estirpe. E tamén tiña palabras agradecidas por se ver cidadán do Levante de adopción, pois por máis de medio século viviu en Valencia, en cuxa universidade exerceu como catedrático de Literatura. Secasí, a súa figura sempre se me antollou a dun errabundo exiliado que cruzara dende os primeiros da súa vida adulta un longo, longuísimo deserto. E non só porque a súa poesía así o confirme, senón porque o rodeaba unha sutil auréola de heroe antigo, sempre a purgar saben os deuses qué doridas memorias, qué infaustos tránsitos pasados nese seu desterro levantino que durou décadas. Mais alén dese homérico fatum —ou xustamente por el, tanto ten—, houbo no escritor lugués unha voz tan poderosa e vibrátil, tan fondamente abismal que avanzar nos seus textos se converteu, en non poucas ocasións, nun tripar de osamentas de soños tronzados, de cadáveres de vellas ilusións nas que apenas se o amor era quen de servir de candea entre tanta e tan mesta tebra.

Opinión Segunda FeiraXosé Luis Méndez Ferrín

Arcadio López Casanova

A esperanza presentida e non sempre acadada, a palabra de honor á que un se debe, as liturxias do corpo e da ánima, a memoria das idades, os degaros da noitía, o tempo (des)posuído, as razóns que poden e deben dicirse, a caeira dos días que se suceden, as voces da máscara, todo foi para el herdo do canto, mester da palabra que ardía nos adentros e que deitaba nun murmurio de ladaíñas. Porque a poesía de Arcadio López-Casanova posúe a estraña beleza da transubstanciación. Os seus versos son el mesmo, poeta antes nada e sobre todo, voz propia, singular e inconfundible, voz que interroga e se interroga, que aprehende e se aprehende dende un tempo e un lugar para todo momento e espazo.

Aínda era un adolescente cando deu á luz na revista "Escritos" (1958) os seus primeiros versos e, dende aquela, foron moitas as raíces alimentadas pola súa fértil verba, non prolífico, pero intenso, despreocupado de modas e dicires politicamente correctos, comprometido unicamente cunha obra integral, un edificio lírico sólido coma poucos no que cada palabra foi adquirindo razón de ser na visión do conxunto, perfectamente orquestrado, trabado nunha arañeira tematolóxica, estilística e estrutural de admirable resolución.

Na súa escrita tivo cabida a voz que lembraba o neno que fora no Páramo lucense, tamén o creador de alustros eróticos, o dicidor do verso comprometido, dos poemas da memoria persoal e colectiva e aínda o daqueloutros da desfeita exílica, do agónico vencello cunha Terra arredada que amou dolorosamente dende a nidia percepción dun regreso tan imposible coma devecido, vivencia témera do transterrado.

Pregunteille nalgunha ocasión cal das súas obras cría que alcanzara maior aceptación e cal, pola contra, pasara inxustamente desapercibida. Contestoume que Mesteres era a obra pola que recibira máis recoñecemento, pero que este fora tardío, pois, no momento da súa saída (1976), “salvo illadas (e honrosas) excepcións en Galicia foi acollido con devastador silencio”. A mesma sombra facareña que opacou Noite de degaro (1994), que el pensaba que “despistou moito polo uso das formas neotrobadorescas”, pero que el entendía “intensamente desautomatizadas e ao servizo dunha moi especial vivencia epifánica do Amor, aínda que “nada diso se entendeu”.

Admiraba e sentíase colega de letras dos seus compañeiros xeracionais Novoneyra, Méndez Ferrín e García Bodaño, que el tiña por “queridos e admirados”. E tamén das “voces amigas e importantes dos 80”, como Fernán Vello, Valcárcel, Rodríguez Fer ou Seoane. A escrita de todos eles estaba entre as súas lecturas preferentes, como tamén o estaban “Rosalía e Pimentel; dos clásicos, Petrarca, San Juan de la Cruz ou Quevedo; da lírica moderna, Rilke, Perse, Eliot, Pound, Machado, Juan Ramón, Aleixandre, Riba”.

Suscríbete para seguir leyendo