Cando unha produtora merca os dereitos de autor dunha novela que no seu día acadou unhas substanciais cifras de ventas nas librerías, en primeiro lugar está a mercar tamén a curiosidade de centos de miles de lectores que ansían ver en imaxes o que antes ollaron en papel, e, en segundo lugar, adquire tamén unha importante campaña publicitaria a custo cero, iniciada no mesmo momento que o libro comeza a ser un fenómeno editorial e que se prolonga, sen paréntese, ata a estrea cinematográfica, razón pola cal é imprescindible que a realización da versión fílmica se leve a cabo nun período de tempo breve desde á publicación da novela, para enlazar así a estela do éxito literario co lanzamento da adaptación fílmica. Por este motivo, autores como Tom Clancy, Stephen King, John Grisham ou Dan Brown asinan a cesión dos dereitos para unha futura adaptación case ao tempo que escriben o último parágrafo da súa obra, construídas baixo os parámetros narrativos do guión cinematográfico clásico para facilitar así á súa translación ao cine ou á televisión.
Destes catro escritores citados, nos últimos tempos, Dan Brown pasa por ser o novelista con máis tirón comercial no planeta, sobre todo a raíz da aparición de O código Da Vinci, o fenómeno editorial que chegou a vender máis de oitenta millóns de exemplares en todo o mundo. Se tiveramos que realizar unha análise literaria, probablemente as conclusión non serían do agrado dos seareiros do escritor; sen embargo, un xuízo menos "elevado" desta obra pode amosarnos as propiedades que explican o seu éxito e que, ademais, acercan a súa narrativa á cinematográfica. O historiador e teórico do cine David Bordwell afirmaba que unha trama fílmica avanzaba con base na creación e satisfacción de expectativas; é dicir, créase unha expectativa e posteriormente, segundo a forma de resolvela, atraparemos a atención dun espectador: se a resolución se retarda, estaremos creando suspense; se contradí a resolución que o espectador anticipa na súa imaxinación, producimos sorpresa, e se, por contra, presenciamos unha situación da que non temos toda a información, estaremos fomentando a curiosidade. Eses tres puntos do discurso son os que Dan Brown estrutura con acerto, co engadido de que cada resolución vén acompañada dunha nova expectativa. Noutras palabras, n´O código Da Vinci cada vez que se atopa resposta a un misterio, ábrese outro novo de forma inmediata, como unha "gincana" literaria que consigue que a atención non perda intensidade.
Outra propiedade do mundo literario de Dan Brown, que vemos presente en toda a súa obra, e que fai referencia a aspectos temáticos, é a esfera onde introduce o misterio; isto é, o elemento desestabilizador: no interior dun dos espazos máis herméticos do mundo, o Vaticano, onde se atopan as respostas do berce da nosa civilización, respostas que el refuta a partir dunha exploración pola simboloxía cristiá. Canto máis aparencia de lugar seguro teña o espazo que é atacado polo elemento desestabilizador -roubo, asasinato- máis grande será o impacto e, polo tanto, máis intensa a capacidade para chamar a atención; non é o mesmo, a efectos impactantes, un crime nunha favela brasileira que, por exemplo, no interior da Casablanca.
Esta ambientación en torno á xerarquía católica permite, ademais, engadir á trama ingredientes que sempre atoparon cunha masa importante de seguidores: un pouco de novela histórica, arte e relixión, aderezada baixo unha capa de misterio. Non hai mais que ver as numerosas publicacións en torno a este tema que sucederon a O código Da Vinci para darse conta da repercusión que este libro tivo na industria editorial.
Inferno e A Divina Comedia
- Esta semana chega ás pantallas cinematográficas Inferno (novela de 2013), a terceira adaptación dunha novela de Brown co seu personaxe fetiche, Robert Langdon -o profesor de simboloxía da Universidade de Harvard- como protagonista. Langdon que, desta vez, navega por A Divina Comedia de Dante Alighieri para desencriptar pistas que lle permitirán resolver un novo misterio en torno a el e aos problemas da superpoboación mundial.Tras a adaptación de O código Da Vinci e Anxos e demos, o realizador Ron Howard volve a botar man de Tom Hanks para encarnar o protagonista noutro lugar excelso desde o punto de vista artístico: Florencia. Esta transposición fílmica adiántase a O símbolo perdido (2009), a cuarta novela protagonizada polo profesor Langdon cuxos dereitos xa foron adquiridos por Columbia Pictures para continuar a saga. Pode sorprender, ou non, a contratación para todos estes proxectos de guionistas de nivel medio-baixo, quizais motivada pola total confianza na trama novelesca e conscientes de que a escrita do guión se limíta a un simple resumo e concatenación de episodios incluídos na fonte literaria redactado por Dan Brown cunha narrativa próxima á linguaxe literaria. Dar a coñecer e alimentar a curiosidade por unha obra xigantesca como vén ser A Divina Comedia pode resultar unha consecuencia máis que positiva en medio da voracidade comercial.
