Paisaxe cabalar milenaria

Ao zoar moito o aire e asubiar contra os outeiros, ao abanear as pólas das árbores e carrexar arrastro presas de follas caídas, cando a terra se levanta do chan para arremuiñar, as bestas danlle o cu ao vento. Levan no monte dende que o mundo é mundo, aventoe ou non.

Hai regos de milleiros de anos de idade pintados nas pedras da arte rupestre de Taboexas ou no petróglifo Chan da Lagoa que así o demostran. Hai bestas montadas por homes con frechas, bestas escapando desas outras e de quen as ameazaba, bestas todas a galope. Son fotografías vellas, os petróglifos. Riscaron nos debuxos cabalos domesticados e outros que non o eran, que conservaron no seu ADN aquel alelo cromosómico que lles impediu, por xenética, ser menos ca calquera especie que quixese ser máis. Deixaron ver nesa bravura o que foi o mundo aló hai máis de 30000 anos, o lugar que habitou o cabalo ancestral, o tarpán, aquel que levaba o xenio e a coraxe xa no seu nome científico, Equus feruus.

Os seus herdeiros ficaron substituídos hai aproximadamente 4000 anos por aqueles outros cabalos domesticados, máis non o seu modo de vida na serra, formador da paisaxe cabalar milenaria, cos seus movementos rápidos de orellas e pés lixeiros para a fuxida, coma foron seus predecesores, arrolados nunha grea inexpugnable. Quedan poucos e son fotografados ano tras ano no curro de Sabucedo, gañando premios esas imaxes polo mundo adiante.

Aí están, as bestas e nós, non hai moita diferencia entre uns e outros. Para os aloitadores, é unha honra ser comparados con elas. Son parte do mesmo medio, non existirían uns sen os outros, precísanse e sábeno.

Ao escoitar baixar as bestas do monte, para que todas e todos poidamos desfrutar dun espectáculo que vai nos xenes dos que de alí son, óense petar a catro pés contra o chan e semella que ven a tronada, galopan. Móvese a terra coma se fora un tremor, con ese son xordo que che ergue os pelos, que te fai agardar estirando moito o pescozo para ver o que alí chega. Hai uns poucos deses que saben de onde vimos, que ven neses cabalos o que un día foron e o que fomos tamén nós, o que deberamos ser e no que nos estamos convertendo.

As bestas danlle o cu ao vento porque ben saben que trae máis ca nubes e choiva, saben que trae taravelas, saben que o vento que é de todos non quere ter propietarios aínda que insistan. As bestas saben ben que Sabucedo con muíños non será máis nunca o que foi o fogar do cabalo ancestral, nin será nunca o fogar dos homes e das mulleres que viviron e queren vivir nel.

A terra é das bestas, do Santo, da Rapa e das súas xentes, é de Sabucedo, Quintas, do peche do Castelo, Alende, Lamosa e Quireza... Non imos crer nunca que o noso non é noso, non pode ser enterrado este legado, aínda que porfíen cun milleiro de macroparques eólicos máis.

*Veterinaria, concelleira do BNG en Lalín e deputada en Santiago.