Furanchos e loureiros

A palabra “furancho”, se cadrar, é nova no noso idioma, coma é o “tornafogos” que, a poboación relacionada co Monte Galiñeiro, introduciu para designar zonas limpas de piñeiros que serven para combater os incendios provocados pola forestación abusiva que vén padecendo o macizo Galaico-duriense. Con todo, é a nova voz “chimpín”, que non creo que teña nada que ver co presidente Xinping, un respectado e celebrado neoloxismo galego tan popular coma o antes mencionado furancho.

Nalgunhas casas da Terra de Celanova que producían viño para o mercado, optaban por vender os acios que o comprador levaba en carro ou en camións. Outra posibilidade consistía en habilitar unha parte da adega, dotándoa de mesa e bancos, para vender aquel viño, acedo e arrecendente, por solto. Neste caso os siareiros bebían na adega e podían acompañar a degustación con latas de conserva e alimentos que eles mesmos traguían. Na porta da adega ou lugar habilitado para o despacho de viño, chántabase, ben visíbel, un ramallo de loureiro, vexetal polisémico que simboliza diversos conceptos entre os cales se encontran o viño e as súas deidades remotas. A estes lugares, chámanlle hoxe “furanchos” aquí e acolá, aínda que penso que, en certas zonas, reciben o nome de “loureiros”.

"Os negocios relacionados coa boca e coa andorga son, por natureza, cambiantes e están sometidos ao bambán das modas"

De onde proceda o nome do furancho é cousa, para min, escura. Fortemente expresiva, parece levar, o furancho, incorporados ecoares semánticos que se relacionan con concavidades sombrizas ou mesmo co feito de furar é abillar as pipas. Teño noticia de furanchos en bisbarras próximas a Vigo, no Morrazo e outros países. Cóntanme que, hogano, moitos furanchos perderon o seu carácter orixinal e preparan comidas e mesmo serven viño que non é da casa. Non me estraña, dado que os negocios relacionados coa boca e coa andorga son, por natureza, cambiantes e están sometidos ao bambán das modas.

Hai poucos anos alegroume moito ver as rúas medievais da cidade de Betanzos decoradas con ramos de loureiro eterno que anunciaban a venda de viño do país. Daquel que un día Álvaro Cunqueiro chamara, para indignación de Concheiro Caamaño e Xulio Cuns, “viño cadete”. Diolo aumente.