Voz, identidade, mafia

Non se pode entender a historia da música popular do século XX sen a figura de Frank Sinatra (1915-1998). Malia a súa retirada oficial en 1971, o seu regreso dous anos despois regalou aos seus seareiros unha actividade de grandes concertos ao longo do planeta que culminou en 1993 cun disco de estudo de duetos. Quedaba unha carreira con mil trecentas cancións gravadas e unhas cincuenta películas.

Nacido en Nova Jersey nunha familia italiana, as circunstancias dos seus devanceiros marcaron a súa vida. Despois de traballar de transportista de alcohol de contrabando nos anos da Lei Seca, o seu pai rexentou un bar na súa vila de residencia, Hoboken. Puxéronlle un nome irlandés, Martin O’Brien, porque a hexemonía social era exercida por descendentes daqueles chegados da illa verde. A súa nai, de orixes calabresas, tiña unha especial empatía cara aos seus veciños, ao que axudaba a súa comprensión das diversas variedades idiomáticas que tiñan os inmigrantes italianos. Tiveron que loitar para rachar cos tópicos que acompañaron aos italianos establecidos nos Estados Unidos: gángsters e músicos ambulantes.

Decidido a facer carreira coma cantante, Frank Sinatra non dubidou en traballar duro para conseguilo, comezando cunhas clases de canto recibidas de John Quilan, que lle deu os segredos para acadar unha boa fonética e un control da voz. Influenciado por Bing Crosby e despois de actuar en diversos locais de Nova Jersey, en 1939 ingresou na orquestra de Harry James, trompetista da banda de Benny Goodman pero o ano seguinte recibiu a oferta de Jimmy Dorsey. Decidido a principiar unha carreira en solitario, quixo romper con Dorsey e gañoulle unha cláusula draconiana, conflito resolto grazas á intervención do presidente da ATRA e segundo rumores da mafia (que inspiraría o personaxe de Johnny Fontane en O padriño).

Unha das grandes habelencias de Sinatra foi situar a voz do cantante por riba do son da orquestra grazas á invención do micrófono. Outra foi saber dominar a respiración, o que lle permitía cantar catro versos seguidos, especialmente longos para que as parellas puidesen bailar sen o corte constante das pausas.

Pero máis alá do éxito no mundo da canción e do cine (inesquecible o seu papel de Angelo Maggio en De aquí á eternidade, 1953, que lle valeu un Oscar) e da súa vida privada, Frank Sinatra viviu acompañado de dúas circunstancias: o seu compromiso social especialmente contra o racismo e as súas eventuais relacións coa mafia. Crecido como cidadán norteamericano e asumindo os valores do seu país, isto mesmo foi o que condicionou a súa loita contra o menosprezo que a maioría exercía contra italoamericanos, xudeus e negros. Interpretándose a el mesmo, en 1945 fixo un corto, The House I Live In, que era unha promoción pola igualdade social e que lle fixo merecedor dun Oscar de honra. Un compromiso que, xa no cumio da súa carreira, puxo ao servizo dos rapaces desvalidos para os que recadou importantes cantidades de diñeiro en concertos benéficos polo mundo adiante. E de igual xeito, axudou á promoción de diversos artistas (Sammy Davis jr entre eles) para que a cor da súa pel non fose obstáculo para o éxito. O seu pacifismo sen esquecer o apoio a Roosevelt e ás tropas na guerra mundial púxoo no ollo da teima anticomunista dos anos 50. Era o paradoxo por personificar coma poucos a defensa dos valores democráticos estadounidenses.

A súa coincidencia en A Habana con Lucky Luciano levouno a ser interrogado sobre o seu suposto papel coma correo do diñeiro procedente do tráfico de drogas. En paralelo, as súas actuacións cos artistas que formaban o grupo Rat Pack en Las Vegas, en locais controlados pola mafia. E cando manifestou o seu apoio a John F. Kennedy, o pai deste pediu a Sinatra que xestionase con Sam Giancana, do outfit de Chicago, que mobilizase os afiliados dos sindicatos que controlaba para que votasen a prol do candidato demócrata. Circunstancia que topou co feito que o mafioso e o candidato compartían amante (Judith Campbell) e da campaña que Bob Kennedy, daquela senador e futuro fiscal xeral, comezara contra o crime organizado.

A matriz italiana

Na primeira entrega de O padriño, Vito Corleone intervén –de maneira cruenta, lembremos a cabeza dun cabalo no seu leito– para que o produtor Jack Woltz contrate a Johnny Fontane para relanzar a súa carreira. O perfil deste personaxe, nacido como Toni Fontana, responde ao tópico do cantante italiano cunha voz de veludo capaz, coas súas cancións románticas, de volver tolas ás mulleres de calquera idade. Mario Puzo debuxábao á maneira de Frank Sinatra pero a petición deste, Francis F. Coppola limitou o seu papel ao dun secundario.Nos primeiros anos do século XX, o tenor napolitano Enrico Caruso –grazas aos seus discos, xa que logo de cancións napolitanas– regalou aos italianos chegados a América un orgullo que a sociedade de acollida lles negaba. Xa nos anos que seguiron á Segunda Guerra Mundial, o crecemento económico precisaba dunha cultura de consumo para as clases medias emerxentes. E nese campo, os crooners (cantantes que interpretaban de maneira suave, sen proxectar a voz), cubriron esa necesidade. Entre eles, destacaron diversos cantantes de orixes italianas. Aparte de Frank Sinatra, sería o caso de Dean Martin (nacido Dino Paul Crocetti, Dino Martino como primeiro nome artístico) ou de Tony Benett, o derradeiro mohicano (nacido como Anthony Benedetto).

Suscríbete para seguir leyendo