Levantarse e caer: velaí o título do novo traballo discográfico que nos presenta Xabier Díaz: unha entrega singular, ben merecente de toda a atención do mundo. E é que, desmarcado desta volta da fórmula “adufeira” que tanto éxito xerou no “universo Díaz” nos últimos anos, mais mantendo cada milímetro cúbico de calidade e fantástica humanidade, estamos diante dun músico que sempre devén tan sobresaínte como altamente magnético e emocional. Porque acontece de certo que cada palabra de Levantarse e caer nos leva de paseo por unha viaxe sideral que fala do pasado, da nenez, pero tamén do presente e de saberse vivos despois de tantas caídas e tantas veces poñerse en pé. Trátase, daquela, de cancións precisas e preciosas, cargadas arreo dese intimismo que, de dentro para fóra, afortunadamente, vírase tan universal e compartido. Escoitar e sentir, ser parte diso e deixarse arrolar en horas de días mainos, que se ben non sempre o son, dende logo que a escoita axudará a que si o sexan ao cabo
Todos vivimos na infancia e desexamos que así aconteza; todas somos nenas e nenos e nada máis hai que rascar un pouco para deixala a descuberto, e refulxente. A voz de Xabier Díaz aloumíñanos, axúdanos a soñar e fainos crer naquilo da construcción colectiva, pero sempre dende o respecto ao máis individual, e todo iso nun exercicio sonoro e melódico cargado de dozura e de anxos da garda en forma de artistas, e socios, da talla de Josete Ordóñez -producindo e sumando guitarras e mandolas-, Pedro Pascual -deixando fermosura e marabilla cos seus acordeóns-, Germán Díaz -compartindo a maxia das súas caixas de música e zanfonas-, a voz de Antía Muíño nos coros e tamén a participación de xente da talla de Alex Tobías, Guillén Aguilar, Manu Masedo ou Marco Ferreiros.
Intuímos na escoita as necesidades do noso músico por contar, cantar e compartir todo iso que tiña alí dentro, onde a saúdade se constrúe, onde a vida pasa nas follas e onde a humanidade latexa dende as primeiras horas do primeiro día. E todo sutilmente arredado do que igual un esperaría na súa traxectoria dos últimos anos aínda que, evidentemente, marcando liñas de puntos que se poden fiar e unir perfectamente a bolígrafo entre aquel Coplas para Icía (2007) e mais os seus últimos traballos coas Adufeiras de Salitre: The tambourine man (2015), Noró (2018) e aínda o recente As catedrais silenciadas (2020). E así, igual no disco atopamos algunhas das mellores cancións escritas por Xabier, aínda que tamén é certo que igual, para valoralas na súa xusta medida, un ten que ser devoto da Pantera Rosa, do patín e dos cropáns e ter ben presente a lección de que para gañar hai antes que aprender a perder.
Dez cancións, sete propias e tres agasallos en forma de versións: “Regalitos” de Luna Monti e Juan Quintero, “Luchín” de Víctor Jara e “Canção de ninar” de Sara Leite, achégannos, ao longo de Levantarse e caer, un Xabier cantautor cargado de evocadora vitalidade e un discurso que golpea, acariña e aloumiña movéndose nas distancias máis curtas: xustamente nesas nas que, abofé, un é cando adoita levar ao seu curruncho os combates máis duros e intensos. “Arrolos e abrentes”, tal é o subtítulo do traballo, e nel a natureza, o verde e azul do mundo, a lúa chea ou o sol que nace, a calidez das cousas fermosas que pasan lentas, cen barquiños de papel, curuxas vestidas de branco algodón, as sinfonías para soñar e mais o enorme, e definitivo, regalo de estar e sentirse vivos constitúen os argumentos que o conforman como o que é: unha regalía de traballo, valente, fermoso e sincero. Case nada.
50 anos de Harvest
O rock vaise facendo vello ou, mellor pensado, vaise facendo clásico. Hai quen afirma que nestes anos vinte do novo século xa non hai demasiado lugar para a vetusta etiqueta mentres o rabaño, guiado polos mass media e as súas terribles tendencias, afina requiens enchoupados na nostalxia máis mesta e pesada deses tempos de gloria que igual debemos ir pensando en dar por enterrados. E claro, un non sei se por vello, diaño ou puro delirio, cada vez busca neses álbums de outrora iso todo que case nunca pode atopar nos novos, e así o recurso pasa polo andel do fondo onde, ao revés que na tendencia xeralizada, os vinilos vellos collen menos pó que as novas referencias que nela se amontoan. E alí, na cima, o Harvest é un deses discos aos que un volve por necesidade ou por vicio, por goce ou por pura paixón polo auténtico.
Dende a cara A, co inesquecible “Out on the Weekend”, a propia “Harvest”, ou a mítica, emotiva e perfecta “Heart of Gold” ata esa cara B, tan magnífica abrindo lume con “Old man” e acadando a crema total coa súa santa despedida co “Words (Between the Lines of Age)”. E polo medio todo vale e nada se tira, como na matanza. Non imos descubrirvos aquí e a estas alturas o talento do canadiano, o diaño nos arrede, nin tampouco dicirvos a marabilla que é este disco, que ben sei que todos o saberedes mellor ca min mais, se me permitides, si quero aproveitar para, outra vez, poñer en valor, xusto agora que hai 50 anos da súa publicación, unha obra tan absolutamente intensa, excelsa e anadora e que ademais soa tan orgánica que debería ser capítulo de estudo en calquera escola de son do mundo.
Como ten que soar unha batería, unha guitarra acústica e un baixo? Como ten que soar unha voz? Como se constrúe un disco onde a interpretación espida de cada compás fai de cada canción unha auténtica oda a excelencia? Pois todo iso resumido en dez cancións tan adictivas, tan boas e tan cargadas de aspereza, vida e detalle que cincuenta anos despois continúan a ser tan inesquecibles como imprescindibles.
