Extracto de la Ofrenda al Apóstol, que presentó el Presidente de la Xunta, Emilio Pérez Touriño, en nombre de S. M. El Rey Juan Carlos:

Señor Santiago:

Me corresponde el honor de presentar, en nombre de Su Majestad El Rey, la ofrenda tradicional que el Reino de España os hace en agradecimiento por vuestro Patronato. De él se benefician todas las comunidades autónomas que constituyen nuestro Estado, pero es vivido con especial intensidad todos los 25 de julio por una Galicia que se siente doblemente en fiesta

Esta feliz circunstancia habla por sí sola de la suma inagotable de coincidencias, de encuentros, de empresas y de sueños solidarios, de grandes éxitos y de dolorosos fracasos que jalonan la historia compartida por los pueblos de España. Una realidad institucional que fue de las primeras en constituirse como tal entre todas las naciones de Europa.

Esta ofrenda, Señor, que tiene su origen en 1643, habla de la continuidad de un proyecto común que en cada momento histórico, para ser duradero, ha tenido, tiene y tendrá que acomodarse a las circunstancias mudables propias de los aconteceres humanos. El conocimiento de nuestra Historia nos advierte de los errores que no deben nunca más ser cometidos, y nos enseña que nunca se ha de declinar en el esfuerzo constante de poner en valor todo aquello que nos une, que es mucho, y obviar lo que podría separarnos.

A lo largo de estos tres siglos y medio, los oferentes os han solicitado ayuda por múltiples motivos y en muy diferentes circunstancias. Hagámoslo hoy para que el camino de acuerdo y convivencia que los pueblos de España hallaron en el gran pacto constitucional de 1978, hito inaugural de uno de los períodos más benéficos de nuestra Historia común, se prolongue sobre bases sólidas, de acuerdo con las peculiaridades del nuevo siglo, de la nueva sociedad y de un mundo cada vez más complejo pero más empequeñecido también.

Igualmente, quienes me han precedido en la representación de su Majestad el Rey como oferentes, y el propio Jefe del Estado cuando, muy frecuentemente, ha presentado él mismo la ofrenda nacional a Santiago Apóstol, han aprovechado esta ceremonia de singular emoción, solemnidad y trascendencia para confiaros nuestras preocupaciones más acuciantes.

Ya van siendo muchos los años, en este día a Vos dedicado, que escucháis la denuncia del terrorismo como una de las lacras que soporta la Humanidad en estos tiempos difíciles y que ha clavado también sus garras inmisericordes en el cuerpo de España.

Hemos asistido con insoportable frecuencia, durante lustros enteros, al quimérico intento de lograr determinados objetivos políticos mediante el ejercicio reiterado de la violencia, la extorsión y el terror. Y hemos contemplado, sobrecogidos, el drama de víctimas inocentes, nuestros hermanos, que han llegado incluso a perder el supremo bien de su propia vida por la decisión ciega de los terroristas.

Cuando se abre de nuevo, con razonables esperanzas nuevas, la posibilidad de llevar la paz allí donde el terror se ha ensañado con nuestra convivencia, solicitamos de forma muy especial el beneficio de vuestro Patronazgo para que todos los responsables de tan dificultoso proceso asuman con el máximo acierto sus responsabilidades y estén a la altura de lo que espera de ellos la gran mayoría de los españoles.

En Santiago de Compostela, el finisterre de una Europa percibida también desde la Edad Media como una gran unidad de diversidades, es imposible sustraerse al gran atractivo que atesoran empresas hasta hace no mucho casi por completo utópicas.

¿Cómo pensar sesenta años atrás, cuando nuestro continente sufría los desastres de otra contienda civil que llegó a convertirse en guerra mundial, que veinticinco países europeos llegarían a formar parte de una unión fundamentada en la paz, el respeto mutuo, la solidaridad y el afianzamiento de valores comunes? Bien es cierto que el proyecto europeo no está todavía rematado. Pero lo ya logrado nos llena de optimismo.

Con el paso de los siglos, Vos mismo, Señor Santiago, habéis ampliado y trascendido vuestra significación, en gran parte por el enriquecimiento que se hizo sobre vuestra imagen desde el continente americano.

Señor Santiago: Como responsable de tareas de gobierno que me han sido encomendadas por decisión ciudadana quisiera exponer ante Vos, en voz alta, una de mis más íntimas preocupaciones: que nunca, en el ejercicio de mis funciones, deje de responder a lo que son las necesidades y aspiraciones reales del pueblo al que sirvo.

Existe, bien es cierto, el peligro de que por ensimismamiento, falta de proximidad a la realidad de las cosas o una mala interpretación de los mensajes que día a día la sociedad civil emite por múltiples cauces, quienes ejercemos los poderes ejecutivos de nuestra democracia nos alejemos de aquello que la ciudadanía espera de nosotros.

Lo que indefectiblemente siempre tiene importancia es lo que toca a la vida espiritual y material de las personas. Lo que les permite llevar adelante con dignidad sus proyectos personales y ejercer sus legítimas opciones individuales en libertad.

Podemos sentirnos satisfechos de los avances materiales y sociales en los decenios marcados por la impronta benemérita de nuestra actual Constitución.

Sin embargo, no podemos ignorar las situaciones de marginación, desigualdad y exclusión social que todavía perviven. Situaciones que en casos son doblemente sangrantes, al persistir en una sociedad que ha permitido a muchos de sus ciudadanos ver culminados sus esfuerzos personales de trabajo y superación con un razonable bienestar.

Y no podemos quedar mudos y pasivos ante tragedias cotidianas como la violencia doméstica, que se ceba cruelmente en las mujeres y los niños. Tampoco ante lo injusto de las dificultades, a veces insuperables, con que los jóvenes se encuentran a la hora de desarrollar todas su potencialidades como personas independientes.

Ni ante la desatención desagradecida con la que personas mayores, que ya no pueden valerse por sí mismas después de toda una vida activa de servicio, se encuentran en el momento en que más necesitan reconocimiento y apoyo.

Santiago de Compostela constituye la desembocadura de un largo camino en el que, siglo a siglo, los peregrinos encontraban el descanso de sus cuerpos y el consuelo espiritual de la "gran perdonanza".

Por eso resulta especialmente difícil ignorar la auténtica tragedia que, por las rutas del mar, día a día, sufren esos otros caminantes que no dudan en poner en riesgo sus vidas para alcanzar la tierra prometida del primer mundo.

Europa no puede dejar en el olvido la realidad de todo un continente como el africano, en el que históricamente ha tenido intervenciones de indudable trascendencia.

Señor Sant-Iago:

Galicia, que da vosa man entrou a formar parte do miolo constitutivo de Europa, e Santiago de Compostela, que leva o voso propio nome, compartido con centos de vilas e cidades do novo e do vello continente, disponse a celebrar o Vinte e Cinco de Xullo.

O noso pobo síntese orgulloso de preservar ao longo dos tempos, situándoo ao enxoito das treboadas da historia, o patrimonio da súa identidade. Unha identidade propia e específica, en perpetua construción e perfeccionamento, herdeira desa Galicia "nai e Señora, sempre garimosa e forte" que cantaba Ramón Cabanillas naquel poema no que clamaba pola redención do seu país.

Pero tamén unha identidade aberta de par en par, coma unha fiestra en primavera, á brisa de todos os pobos do mundo, á diversidade de tons e acentos culturais, á solidariedade con aqueles que sofren necesidade ou inxustiza en todos os recantos do planeta.

Esa vocación de ponte fraternal que os galegos levamos impresa, como indeleble pegada na pel da alma, foinos transmitida pola experiencia de miles de homes e mulleres que atravesaron o océano ou ateigaron os trens de Europa para buscar en terras alleas o que lles negaba a propia.

Esa epopeia da Galicia peregrina constituíu unha impagable lección de universalidade. Aprendemos nese duro libro, en carne propia, que os Outros son coma nós.

Aprendemos tamén que a reivindicación das identidades históricas, culturais e nacionais, hoxe ameazadas polos ventos uniformizadores da globalización, é perfectamente compatible coa defensa dos valores e principios que consagran a igualdade básica da condición humana.

Propoñémonos atopar, Señor Sant-Iago, a síntese fecunda entre o recoñecemento e protección da diversidade que enriquece, e os mandados da ética universal que proclama a semellanza no fundamental que recolleu a Declaración dos Dereitos do Home. Valores específicos de cada cultura para seren compartidos, e valores básicos e vinculantes que garantan a convivencia civilizada .

Para cultivar todo ese campo de valores non coñezo, Santo Apóstolo, ferramenta máis axeitada que a educación. Prepara para a convivencia e, sobre todo, constitúe o vieiro máis directo cara a ese ben supremo que é a liberdade. Ademais de facilitar a realización do ser humano, a educación revélase como unha poderosa palanca para a transformación social e o desenvolvemento económico.

No marco da economía globalizada do noso tempo, o fume das vellas chemineas industriais e as cadeas de montaxe están deixando paso ás actividades baseadas na investigación, o traballo intelectual, a creatividade e a imaxinación.

E nesa sociedade do coñecemento que se abre camiño, só terán futuro aqueles pobos que saiban aproveitar as oportunidades que brinda o sistema educativo, que sexan quen de acugular coñecementos, fomentar a innovación e reciclarse día a día.

Por iso, ademais de expresar a miña principal preocupación e ocupación, lembrando tamén o que foi a miña vocación profesional, permíteme invocar diante de Vós a dignidade e o máximo respecto que nos merecen todas as persoas que fixeron do exercicio docente o obxectivo das súas vidas.

Teño fe, Señor Sant-Iago, na nosa mocidade. Rapaces e rapazas que peneiran a fariña da experiencia depositada na artesa da historia para mesturala coas virtudes que mellor caracterizan á mocidade: a desinteresada xenerosidade, a capacidade de utopía e de asombro, a súa propensión a explorar camiños non trillados, e o vigor dos músculos novos.

Teño fe, Apóstolo Santo, nos nosos mozos e mozas. Pero tamén o firme compromiso de estar á altura das súas expectativas. Estamos obrigados, en primeiro lugar, a abrirlles oportunidades de traballo digno na súa terra e incorporalos á tarefa colectiva. Favorecer a creación de emprego estable e de calidade ten que ser, está a ser, un dos nosos obxectivos prioritarios e irrenunciables.

Cómpre, ao mesmo tempo, crear o axeitado contorno social e familiar para que a nosa mocidade poida despregar todas as súas potencialidades. A familia é, sen dúbida, ademais da nosa primeira escola, o humus no que xermola a nova Galicia que gorentamos.

As baixas taxas de natalidade, a progresiva incorporación da muller ao traballo regrado, a máis dilatada permanencia dos fillos no fogar ou o incremento do número de familias monoparentais son causas e expresión dese cambio.

É preciso, xa que logo, deseñar políticas de apoio á familia que teñan en conta as novas realidades. Hai, cando menos, dúas esferas de actuación que deben ser obxecto do noso esforzo.

A primeira, a do acceso á vivenda, especialmente para aquelas parellas que deciden realizar un proxecto de vida en común e fundar un fogar propio. A segunda, a capacidade de remover os atrancos que dificultan a conciliación da vida familiar coa vida laboral.

Señor Sant-Iago: Ben apegados á terra que nos proporciona a enerxía necesaria, respectuosos co legado dos devanceiros, propoñémonos erguer a vista cara ao horizonte para abrir novos camiños de progreso e de benestar.

Só así seremos dignos da confianza que, como xestores dos asuntos públicos, depositaron en nós as nosas xentes e que eu quero invocar diante do Apóstolo Santo.

Os labregos, os mariñeiros, os traballadores das fábricas e dos talleres, do comercio e da hostalaría, das oficinas e dos despachos profesionais. Os empresarios emprendedores, dispostos a asumir riscos para converter en realidades tanxibles as potencialidades de Galicia. Os nosos maiores, viva testemuña da herdanza recibida e vixente lección para as novas xeracións. A mocidade, que se prepara para empuñar o timón da nave.

E, sobre todo, as nosas mulleres, fortes e tenras , que non dubidaron en coller o remo cando o vento non soplaba nas velas, ou botar man do arado cando os homes navegaban os mares da emigración.

Que a sombra protectora do noso patrono, recaia sobre a Súa Maxestade El-Rey, a Raíña e a Familia Real. Que a luminaria da súa presenza en Santiago de Galicia sirva para clarexar os camiños compartidos pola España plural.

E, finalmente, Sr. Sant-Iago, rógolle a graza de seguir adiante con humildade, honestidade e ilusión, dando cada día o mellor de nós mesmos a favor dos demais.