Un rapaz chamado Pablo

Transcorría 1891, e aquel rapaz apenas contaba nove anos, mais xa se estaban a debuxar as primeiras liñas do que un día sería o Guernica. “Cada época na vida dun artista deixa trazos ao longo da súa traxectoria”, comenta Susana González, directora da Colección de Arte na Fundación María José Jove. Agora, no cincuenta aniversario da morte de Pablo Picasso, a cidade herculina revístese de lembranzas para conmemorar o paso daquela mocidade polas súas rúas. Ten lugar, entón, no marco do Ano Picasso, declarado polos gobernos de España e Francia, e que se estenderá ao longo de todo o 2023.

Así contó FARO la muerte de Picasso

A cidade, testemuña da súa primeira exposición nunha tenda de mobles da rúa Real, cando só tiña trece anos, acolle numerosas actividades para homenaxear o seu legado artístico. Deste xeito, na Fundación MJJ pódese ver a exposición Ruiz Picasso, A Coruña 1894 / París, 1922, que aborda o contexto social e cultural de ambas cidades no tempo en que o xenio cubista as viviu. Artellada en torno ás tres pezas presentes na colección (Viños do Ribeiro (1894), cerámica realizada na Coruña cando só tiña trece anos; Pera, vaso e limón (1922) e A modelo no estudio (1965)), a mostra deseña a relación de Picasso cos artistas cos que coincidiu naquel punto neurálxico das artes de vangarda: París. “O máis interesante”, sinala Susana, “é poder contextualizar o apoio que prestou Picasso durante o século XX aos artistas españois e como, a pesar de desenvolver a súa carreira fóra, mantivo sempre unha conexión con eles”. Atopamos así, xunto ás fotografías que ilustran unha Coruña xa esquecida, pezas de Ismael Gómez de la Serna e Óscar Domínguez; ou da fotógrafa surrealista francesa Dora Maar. “Precisamente, ela foi unha das mulleres que máis lle fixo tomar conciencia de certo activismo durante a Guerra Civil, e participou en todo o proceso de creación do Guernica”, conclúe.

Pola súa banda, o Museo de Belas Artes da Coruña presenta ata o 25 de xuño a exposición Picasso branco no recordo azul, debuxando o futuro, que reúne 120 obras procedentes doutras institucións e coleccións privadas, así como da propia familia do artista. A mostra analiza o carácter iniciático dos seus fundamentos estéticos no período coruñés e mais a pegada desta etapa que, malia a súa brevidade, é inseparable da súa produción posterior.

A familia Picasso residiu na Coruña ata 1895, no número 14 da rúa Paio Gómez, que o pasado 18 de decembro cumpriu vinte anos como Casa Museo Picasso. Así, arredor das celebracións polo cincuenta aniversario da súa morte, ten lugar tamén oProxecto Vinte, iniciativa da compañía teatral Os Náufragos e impulsada polo Concello da Coruña. Trátase dun “encontro artístico”, sinala Gustavo del Río, director do proxecto, que aínda terá lugar os días 8 e 9 de abril, coincidindo co aniversario da morte de Picasso, e o 20 de maio, Día Internacional dos Museos. A proposta consiste nunha intervención dos espazos máis importantes do artista na cidade a través das artes escénicas e a lembranza de aconteceres que marcarían o seu camiño, como a tráxica morte da súa irmá Conchita pola difteria. “A Coruña é unha gran descoñecida como cidade picassiana, pero tivo moita influencia na súa traxectoria porque estamos a falar da preadolescencia dun rapaz que, desde tan cedo, amosaba unha gran capacidade creativa e desenvolveu a súa condición de artista na cidade”, comenta Gustavo e engade: “A presenza do mar, a cor azul e branca que identifican á Coruña e inflúen na súa época azul, e mesmo a dor que tamén implica o lugar, todo iso forma parte da súa persoa”. As visitas dramatizadas permiten, ademais, achegarmos a unha das obras máis representativas de Picasso no seu período coruñés, A nena dos pés descalzos, conservada no Museo Picasso de París e da que o artista non se desprendeu ata a súa morte, hai xa cincuenta anos.