Hai un materialismo necesario e comprensible. Hai posesións que fan ás persoas máis humanas. Ás veces, ter é fundamental para querer. As cousas, incluso as que son funxibles, contan o que fomos por nós mesmos –ou grazas, ou a pesar de alguén–. Explican o que fixemos e acadamos. Apreixan os mellores momentos para que non se esgoten. Tamén impiden esquecer as desgrazas, porque deteñen no tempo os segundos máis intensos de dor, repiten en bucle o momento no que todo se esvaeu, o punto no que perdemos, o cambio que nos marcou. En resumo, solidifican as lembranzas boas e malas.

Ter algo de noso non garantiza a perpetuidade, pero é unha acción moito máis duradeira ca un sentimento puntual, ca querer ou facer algo aquí e agora. A escolla dos obxectos que conservamos así como dos escenarios que habitamos condiciona o papel que representamos na vida. Esa clase de decisións controla un chisco o azar, para que non desordene os feitos.

Enrique Jardiel Poncela, expoñente do teatro do absurdo, do humor inverosímil, da risa intelixente, estaba afeito a escribir nos bares e cafés de Madrid. Cando a Fox o contratou para que adaptase guións ao idioma español, sufriu un bloqueo creativo. Traballar nunha oficina, noutro lugar, con outros obxectos arredor, transformárao noutra persoa, desposuírao da súa faceta diferencial.

Para devolverlle a aquel home a vida que perdera, a compañía de televisión deu orde aos seus escenógrafos de que reproducisen un café madrileño no seu escritorio. O lugar de traballo de Jardiel, a pertenza imprescindible para escribir como o facía –é dicir, para ser como case ninguén era quen–, víase con extravagancia no sector, e pasou a ser coñecido en Hollywood co nome de Poncela’s Office.

Cando voltamos á casa onde fomos uns cativiños, ou visitamos aquelas estancias nas que viviron os seres queridos no seu tempo, os afectos latexan coa intensidade da primeira vez, aínda que estean habitadas por outras persoas na actualidade, incluso se xa non existe o edificio. O fogar produce lóstregos que conservan a memoria, retén as emocións sen data de caducidade. Sempre se está quente no niño.

Di Julian Barnes en ‘A única historia’ que o que máis une as parellas non é o vencello de estar casadas senón compartir unha vivenda. Mentres que os cemiterios, como escribiu Philip Roth, amosan que os mortos xa non están presentes, senón que marcharon, e pola contra nós aquí seguimos de momento, as casas que pasan de man en man nunha familia son unha propiedade que posúe: dan acubillo, conectan os que se foron, os que están e os que virán, ditan como ser e que facer.