Síguenos en redes sociales:

Contenido exclusivo para suscriptores digitales

A procesión de Vilatuxe, ao redor da igrexa. // Alfonso Santomé

Vilatuxe e Moimenta comparten patrón

As dúas parroquias celebraron o San Lourenzo coas súas bandas de música, ao coincidir tamén en tradición musical

Non son estas festas dedicadas ao patrón as únicas que teñen ámbalas parroquias. Vilatuxe ten festa do San Benito na súa capela de Castro de Arriba e aínda poida que quede algo da que se celebra na capela do San Bartolomeu de Bustelos, e nos últimos tempos os veciños recuperaron a Feira dos Carballiños cunha celebración anual moi concorrida, na que se recrea aquela de mediados do século pasado cando Vilatuxe tiña cuartel, minería e servizos no Camiño de Arrieiros. En Moimenta, os veciños de Meixomín celebran a festa do Pilar que alí ten a súa capela e en tempos houbo romaría sonada na desaparecida capela do Furco dedicada á Virxe do Carme, ás que xa temos dedicado algún artigo.

As dúas parroquias distan uns dez quilómetros da capital municipal tendo boas comunicacións polas estradas importantes, a PO-534 que vai a Pontevedra e a N-640 que vai a Lugo, respectivamente. No que si hai notable diferenza é na poboación: Vilatuxe anda polos 600 habitantes que reparte en 15 lugares e 18 quilómetros cadrados de superficie, mentres que Moimenta contabiliza 150 habitantes, repartidos en 6 lugares e 7 quilómetros cadrados de superficie. Non sobra dicir que as dúas parroquias, coma as máis da comarca dezá, veñen perdendo poboación nas ultimas décadas, xa que a meadidos do século pasado andaban polos 863 e 330 habitantes respectivamente. A maior poboación de Vilatuxe fai que conte con colexio público e unha recoñecida hostalería, así como algunhas pequenas industrias, comercio e servizos e mesmo mantén un equipo de fútbol con campo propio. En Moimenta xa só fica unha taberna e un par de panaderías, e xa en retroceso a explotación de canteiras e mesmo as explotacións gandeiras.

As igrexas dunha e outra parroquia foron reconstruídas nos actuais espazos a finais do século XIX e principios do XX. A de Vilatuxe, de boas dimensións, é neoclásica e a fachada e a torre rematáronse de construir no ano 1900. Deses anos é o retablo principal e da primitiva igrexa os dous retablos laterais nos que poden ollarse imaxes de certa antigüidade. Tamén é de primeiros do século XX a parroquial de Moimenta, para a que Xosé Vilariño, da familia dos polifacéticos artesáns da parroquia, fixo as imaxes de pedra que coroan a espadana do airoso campanario barroco. A maior parte das imaxes que se mostran no retablo son desa época, pero hai media ducia de vellas tallas da antiga igrexas e a do Carme da capela do Furco.

Para rematar este apretado resumo, sinalar que en Vilatuxe os antigos habitantes deixaron as súas pegadas no castro local e nunha ducia de mámoas; houbo unha torre medieval e unha telleira a orelas do río Deza e un par de pazos fidalgos que pertenceron aos Pita e os Louzao, media ducia de casas señoriais; tamén máis dunha ducia de alvarizas nas estribacións do Candán e hórreos sobranceiros, e aínda se conservan varios muíños e pontellas no río Deza que na parroquia ten unha praia fluvial. Na parroquia tamén poden ollarse fermosos cruceiros e árbores senlleiras coma os carballos de Pita e dos Carballiños, o castiñeiro da Saborida ou a sobreira de Gondoriz.

De Moimenta cómpre referir os sartegos antropoides de A Cal, e os petróglifos que localizamos nas proximidades que ben merecían un camiño para a súa contemplación, os restos da torre da Balouta que dou nome a unha sociedade labrega, ao grupo de gaitas Bico da Balouta e mesmo ao desaparecido club de fútbol; e a fundición de ferro a pé do regato local posiblemente romana, de cando as aras que se atoparon na parroquia e garda o Museo de Pontevedra. Os muíños e pontellas do regato que vai o das Abellas, onde tamén funcionou unha centraliña eléctrica e varios batáns; os ben labrados hórreos con diversos tamaños e remates e os cruceiros e construcións populares que fixeron os veciños de Moimenta que sempre tiveron sona como artesáns e músicos, e dos que xa nalgunha ocasión temos versado en distintos medios.

Esta es una noticia premium. Si eres suscriptor pincha aquí.

Si quieres continuar leyendo hazte suscriptor desde aquí y descubre nuestras tarifas.