Síguenos en redes sociales:

Contenido exclusivo para suscriptores digitales

Manifestación no enterro de Teófilo del Valle. // M.I.

O silledense Teófilo del Valle, primeira vítima do francarlismo

Foi asasinado pola Policía Nacional o 24 de febreiro de 1976 na localidade alacantina de Elda mentres participaba nunha manifestación pacífica

O 24 de febreiro de 1976, tres meses despois da morte de Francisco Franco, foi asasinado pola Policía Nacional na vila alacantina de Elda un mozo de Silleda de 20 anos, Teófilo del Valle, mentres participaba nunha manifestación pacífica.

Teófilo del Valle foi a primeira vítima da chamada transición en España. O silledense era administrativo nunha das moitas fábricas de calzado radicadas en Elda e participaba nunha das concentracións reivindicativas que se viñeran celebrando na cidade durante todo ese mes de febreiro. O motivo das protestas dos traballadores era pedir subas salariais no sector, pois o convenio interprovincial da pel, que tiña que ter entrado en vigor en setembro de 1975, fora aprazado pola conxelación salarial aplicada polo réxime franquista.Teófilo non militaba en ningún partido nin formaba parte de ningún sindicato clandestino, aínda que si tiña ideais democráticos, pois meses antes asinara unha petición de amnistía para os presos políticos.

O día da súa morte, o 24 de febreiro, fora ordenada unha represión desmedida para impedir calquera reunión, asemblea ou manifestación dos traballadores que reivindicaban un convenio laboral xusto e a liberdade de organizarse en sindicatos libres á marxe do Sindicato Vertical franquista. O día anterior unhas 4.000 persoas marcharon de Elda a Petrer pola Estrada. A Policía Nacional cargou sen baixarse dos jeeps circulando a toda velocidade, obrigando aos manifestantes a botarse ás beirarrúas. Ao día seguinte case 5.000 persoas se reuniron na Praza Castelar de Elda e a policía cargou contra os manifestantes, que tiveron que dispersarse. Acudiron á parroquia de San Francisco de Sales para facer unha asemblea. Ao saír, pasadas as once da noite, un grupo coincidiu cun convoi de grises que regresaban aos cuarteis. Os obreiros abouxaron e insultaron aos axentes e lanzaron pedras contra os vehículos. O último detívose, baixaron uns policías e un deles disparou. Teófilo caeu morto. O parte oficial di que para repeler unha agresión a un vehículo policial, os ocupantes "tiveron que facer uso das súas armas, resultando alcanzado un dos atacantes, que faleceu posteriormente".

Protestas

Como resposta a este crime producíronse multitudinarias protestas. Houbo folga xeral nas comarcas de Vinalopó. Máis de 20.000 persoas acompañaron os restos de Teófilo ata o cemiterio, onde foron apresuradamente inhumados. O domingo seguinte o Consell Democràtic e a Junta Democrática convocaron en Alacant unha manifestación de solidariedade e pediron a dimisión do gobernador civil; a manifestación foi reprimida. Constituíuse unha comisión cidadá para esixir o esclarecemento dos feitos, pero non se conseguiu ningunha reparación ou explicación adicional ás indignantes notas oficiais, que pretendían desacreditar persoalmente a vítima, dicindo que pertencía a unha banda de traficantes de droga, pois fora detido por posesión de haxix en Madrid o ano anterior.

En xullo dese ano de 1976 foi xulgado en Alacant o policía armado Daniel Aroca del Rey, o único encartado en relación con este caso. O Tribunal Militar que ditaminou o caso, aplicoulle ao acusado o eximente do artigo 11 do Código de Xustiza Militar, que exime de toda responsabilidade a todo aquel que actúe en cumprimento do seu deber. Foi absolto.

Teófilo del Valle nunca foi considerado de forma oficial vítima de ningún terrorismo. Só moi recentemente, o 24 de febreiro de 2016, corenta anos despois da súa morte, o Concello de Petrer púxolle o seu nome a unha praza. A corporación municipal de Elda decidiu ese mesmo ano abrir un expediente para dedicarlle a Teófilo un espazo público na localidade. Finalmente, en xaneiro deste ano, o Concello de Elda acordou dedicarlle unha praza.Teófilo del Valle Pérez nacera en Silleda o 1 de febreiro de 1956. Era fillo de Antonio del Valle, un oficinista asturiano que traballaba no concello de Trasdeza.

Fillo dun preso asturiano

O pai de Teófilo, Antonio Mateo del Valle Abaria, nado en 1909 en Dego, no concello de Parres, foi posiblemente un dos presos asturianos que redimiu pena na colonia penal das minas de Fontao. Coma algúns dos seus compañeiros de presidio acabou casando cunha moza trasdezá. En setembro de 1944, con 35 anos, contraeu matrimonio na igrexa parroquial de Silleda con Dolores Pérez Ramos, que nacera en 1920. Dolores era filla do silledense Manuel Pérez García e de Cándida Ramos Lorenzo, de Refoxos. En Silleda naceron seis dos fillos de Antonio e Dolores: Victoria, José Antonio, Mª Eugenia, Mª Angélica, Mª Guadalupe e Teófilo.

Cando Teófilo tiña oito anos, a a principios dos anos sesenta, a familia trasladouse a Elda, daquela unha vila en expansión polo desenvolvemento da industria do calzado. Antonio exerceu alí como practicante e criou os fillos, alí naceu tamén o último dos fillos do matrimonio, Celestino, e alí morreu o 14 de decembro de 2005.

Teófilo del Valle estudou en Elda e sendo moi novo marchou a Ibiza, onde traballou como disc-jokey nunha das moitas discotecas que empezaron a agromar na illa coa auxe do turismo. Nese momento, como moitos mozos e mozas da súa xeración tivo contacto coa psicodelia e o haxix. Logo retornou a Elda, onde conseguiu un posto de administrativo na empresa de calzado Pedro García, que aínda segue existindo hoxe. Os seus irmáns tamén fixeron os seus estudos na cidade alacantina e moitos deles casaron alí, onde aínda seguen vivindo. A súa nai, a silledense Dolores Pérez Ramos, morreu en Elda o 3 de outubro de 2014.

Teófilo del Valle, que foi a primeira vítima da violencia policial despois da morte do ditador, e o primeiro morto da monarquía, merece un recoñecemento por parte do seu concello natal, Silleda, como xa fixeron os concellos de Peter e Elda.

Esta es una noticia premium. Si eres suscriptor pincha aquí.

Si quieres continuar leyendo hazte suscriptor desde aquí y descubre nuestras tarifas.