Cando un fala de música dende a perspectiva que dan anos de escoita e asistencia indiscriminada a concertos de todo tipo, xeito e cor, a un, que é de orella consentida e algo repunante, sempre lle acorda aquelo de comparar o que estás a escoitar con algo que xa escoitaches antes. É un vicio terrible e nada recomendable, pois sempre acabas por cantarlle a quen teñas ao carón a canción que che acorda mentres os músicos están a tocar. Tamén hai que dicir que esa sensación de deja vu vén constatar que a música está viva e camiña polos carreiros do mundo, mesturándose, xogando, metamorfoseándose, inspirando, expirando e facendo bo o éxodo cultural que os humanos levamos ao lombo cada vez que collemos porta cara calquera que sexa o noso destino. Maxia, mesturanza e vida.
E nesas cavilacións andaba eu mergullado nunha sala da zona vella de Compostela o domingo pasado mentres escoitaba a Sumrrá. Tres músicos de enorme percorrido, de enorme talento creativo e tres instrumentistas concisos, finos, emocionais e emocionantes. Non vou ser eu quen descubra a calidade do jazz do país xa que calquera erudito que pase por aquí saberá de sobras o sobresaínte estado do xénero polas nosas terras con propostas punteiras que sempre destacan nos circuítos tanto propios como alén das nosas fronteiras. E non son eu moito de jazz. Nin o escoitei moito nin tira por min para entrar nunha sala ou ir a un festival. Vamos, que voltando ao que contaba ao inicio, nada do que Sumrrá toquen nun concerto dificilmente o puiden escoitar eu antes nun festival ou nalgún disco de jazz.
Pero Sumrrá soan a universalidade, ulen a mundo e saben á cociña da avoa. E iso todas o degustamos nalgún momento da vida e a todas nos leva a aquela lembranza que sempre volta cando algo no teu cerebro activa o botón das nostalxias das cousas bonitas.
Garito cheo de xente ben heteroxénea e todos baixo a influencia da droga máis dura e sonora en forma de concerto de pequeno formato. Casa das Crechas, en plena cerimonia de tarde dominical, baixo os faceres de tres mestres do jazz cuspindo notas e xerando climas de conexión por fíos directos, invisibles pero activados con intensa actitude e enérxica escena. Canallas por momentos, rápidos e doentes noutros. De whisky e mel. De crema de café quentando a atmosfera na friaxe da tarde. De arame, madeira e bonecos de goma. De cheiro a tabaco e fotos de Coltrane. Lentos e metódicos noutros. Primeiro enrédante coa sutileza dos que saben, despois mareante e logo dánche leña e aloumiños. Calor e calor até que amansas diante coma adurmiñado nunha cesta de gatos. Piano, batería e contrabaixo en máxima conexión musical.
O mundo xa os está a coñecer e xa xiraron por medio planeta nos seus camiño dos vinte anos de andaina. Os galegos sempre somos máis coitados para o noso pero cada un que cae na súa arañeira dificilmente pode saír ou quere saír sen ser devorado por ese dragón de tres cabezas. Manolo Gutierrez, Lar Legido e Xacobe Martínez. Caerás na trampa e repetirás. Entrade no seu web e apuntade a vindeira data que teñan no almanaque. Son Sumrrá, son un luxo de banda e molan todo. Dívolo un ao que lle presta o punk ruidoso de imperdibles e palabras mal soantes a cara de can.
Son Sumrrá e son unha alfaia para a cultura musical do noso país.
40 anos de Fonte do Araño
- Era 1977, en Londres o punk activaba estalos en prol da ruptura cultural tirando portas abaixo co lema do "faino ti mesmo". Carter acomodábase nos cuartos da Casa Branca. España legalizaba o Partido Comunista e, despois de 40 anos de ditadura, por fin celebraba unhas eleccións libres. Pink Floyd gobernaba os escenarios do rock sinfónico ao abeiro do denso e opulento Animals e Antonio Machín deixaba orfos e de loito eterno aos seus inesquecibles "anxos negros". O mundo choraba as perdas do rei Elvis e do xenial Groucho e Han Solo e Chewbacca entraban no olimpo dos nosos deuses do celuloide coa estrea de Star Wars. Era 1977 si, o mundo continuaba a dar voltas e foi cando un xove Emilio Cao publicaba un disco chamado Fonte do Araño. El xa tocara en proxectos da época arredores da música folk, da canción de autor e do movemento Voces Ceibes nunha insaciable fame cultural de coñecer, experimentar e trazar o seu camiño por carreiros daquela aínda por coñecer. Nesas, comprou unha arpa celta de segunda e comezou a practicar sendo autodidacta e acabando por converterse nun destacado intérprete asemade de ser o recuperador e descubridor deste instrumento aquí no noso país. El foi o gran renovador do folk galego abrindo portas cara aquelo que se deu en chamar música Celta e que tanto pouso, escola e seguidores deixou detrás. Moito máis que un disco, Fonte do Araño, foi un inicio de moitas cousas que viñeron despois. Respiraba e respira modernidade e enxebrismo a medio camiño entre o popular e o culto. Un disco de soños, de infancia e madurez, rianxeiro e universal. Navegando entre o pop, o rock, a improvisación e a música apegada á tradición nunha presunta necesidade artística de facer algo diferente no eido da nosa música. O resultado foi innovador, evocador e altamente inspirador deixando unha pegada que 40 anos despois permanece intacta incluso en moita xente que non sabe dela ou non escoitou a obra. "Fonte do araño" quedou incrustado no mapa xenético da nosa cultura sendo un con no que facer pé cando a nosa situación musical o require. Influencia absoluta.
