Peque Varela (Ferrol, 1977) é dese tipo de persoas que son capaces de recoller quince premios internacionais coa súa primeira incursión no mundo do cinema de animación e non deixarse arrastrar polo esvaradío tobogán da fama súbita. Dotada da inxenuidade e intelixencia necesarias para non chegar a ser unha heroína de vida curta, os seus filmes calan en todos nós como unha transpiración natural. As imaxes que propón cobran forza a partir de enerxías disgregadas nas que se misturan emocións, movementos, sons, presenzas "recortadas" e a sensación de que o tempo fílmico e o real son o mesmo. E non o son.

Esta galega do bairro de Caranza, residente hoxe en día en Londres, decidiu abandonar a sociedade que a vomitaba en 1996. O motivo era tan simple como vello: a súa maneira de desexar non se parecía en absoluto á dos seus coetáneos. Así pois, decidiu que 1977 (2007), a súa primeira obra, fose unha heroica e desesperada aventura por conseguir a imposíbel alianza entre os que pensan que a arte pode transformar a vida, a moral e os costumes resesos e os que xamais aceptarán a pluralidade de maneiras de vivir, por consideralas nocivas. A protagonista, ás veces "recortada" e ás veces "debuxada", é daquela unha personaxe á procura dunha verdadeira identidade cando a que lle é propia ameaza con esfumarse. Facendo uso do cut-out (animación de recortes) preséntanos o percurso da súa vida desde o nacemento, pasando pola memoria das inxustizas, os sufrimentos pero tamén da nostalxia dos seres queridos, até chegar a pancada final ao vocábulo feroz e insistente: marimacho. Unha mistura de lembranzas e soños, debuxos e fotografías, sons e músicas sen voz, de grande brillantez visual, que nos colocan gravitando ao seu redor, colonizados pola súa irresistíbel forza de atracción.

Graduada en Dirección de Animación no National Film and Television School de Westminster, funda en 2009 xunto a Silvina Cornillón a produtora Argallando. Gato encerrado (2011) é o seu primeiro e único traballo xuntas. Baseada no macabro paradoxo de Schrödinger, a curtametraxe conta as desventuras dun gato africano que, levado pola miseria e a falta de perspectivas do seu país, emigra a Europa na procura dun futuro mellor.

Non obstante o seu anhelo, o que atopa é unha sociedade inhóspita que, en lugar de o acoller, o relega á Terra de Ninguén. O pobre animal acaba descubríndose nun limbo burocrático sen saber con plena seguridade se está vivo ou morto, ou as dúas cousas á vez: unha magnífica lección de como se pode usar a mecánica cuántica para explicar a inxustiza da sociedade en que vivimos. Rodada cunha técnica menos vangardista que a da súa opera prima, a fama que acadou baséase principalmente no carácter universal e intemporal do seu tema: o drama da emigración. Alén da capacidade de comunicación das poderosas imaxes, a metraxe aparece salpicada por unhas poucas frases que o protagonista dirixe - en inglés- ao espectador no inicio e no final do filme.

Despois desta produción e de crear unha interesante páxina web na que podemos visionar de balde a súa filmografía, a directora recibiu o encargo de elaborar as secuencias dos créditos de Sweeney Todd (2007, Tim Burton). Experiencia que a convenceu para dar o salto ao mundo da publicidade, no que actualmente traballa como directora e animadora independente. Ambos territorios, o dos spots televisivos e o das curtas constrúense cos mesmos elementos, aínda que con moi diferentes beneficios económicos.

Quédame a dúbida de saber cal sería o futuro de Peque Varela de ter conseguido o apoio e as subvencións necesarias para continuar co seu labor artístico en Galiza. O que está claro é que a vida profesional dos que se dedican ás curtametraxes, pode ser desgrazadamente tan breve como as súas obras. O que sempre permanece é a intensidade.

E mesmo "sen animar"

  • Cando o trote do cabalo se detén aparece a viñeta, que non é máis que unha pantalla pequerrecha onde a imaxinación proxecta as dúas cousas que lle faltan: movemento e son. É aí, na ilustración do recadro, o territorio en que xorden os prestixiosos Premios Eisner. Considerados os Oscar do cómic, deron a coñecer o pasado mes a lista de nomeados para 2014. Entre tanto nome estranxeiro destacan dous galegos, un de nacemento e outro por convicción: Emma Ríos (Vilagarcía, 1976) coa serie Pretty Deadly e José Domingo (Zaragoza, 1982) por Aventuras dun oficinista xaponés.O caso de Emma, arquitecta de formación pero autodidacta na banda deseñada, desafía calquera explicación sinxela. Con confesadas influencias do mangá xaponés, a súa foi unha carreira meteórica até que en 2008 comezou a traballar para a editorial estadounidense Marvel. Editado por Image Comics, Pretty Deadly bebe do spaghetti western coa salvidade de que a protagonista é unha asasina criada pola Morte, que cabalga sobre un cabalo de fume.Aventuras dun oficinista xaponés, premio en 2012 á mellor obra de autor do Salón do Cómic de Barcelona, é un intento de contar unha historia, as andanzas do protagonista no camiño da súa casa, sen a axuda da palabra. Elaborada a partir dun esquema ríxido de catro debuxos por páxina, a acción desta novela gráfica desenvólvese exclusivamente a través das imaxes. E abofé que o consegue.