Non é o mesmo a inocencia que a inxenuidade. Contar dende a inxenuidade lévanos a ignorar o conflito; contar dende a inocencia significa enfrontar o conflito cuns ollos despoxados de prexuízos. E de prexuízos fala A galiña azul: dende unha inocencia que linda co candor da infancia pero que ten un pé posto na realidade que nos arrodea. Só que o serio do asunto que trata móstrase espido das prevencións coas que habitualmente nos atopamos ante el.
A pedagoxía non abonda para facer teatro. O conto de Carlos Casares fala de tolerancia, de comprensión, de aceptación do outro; pero non debemos caer no erro de xulgar a obra pola súa mensaxe, se non polo xeito con que se conta a historia que nos leva a pensar sobre ela. E o talento combinado de Casares, de Cándido Pazó e de Tanxarina logra que esquezamos a finalidade didáctica do relato para centrarnos nunhas peripecias que nos conducen con naturalidade a solidarizarámonos con ese ser diferente que, ao cabo, resulta ser igual ca nós.
Hai unha cordialidade en A galiña azul que provoca que mesmo os personaxes máis negativos sexan visto con ollos condescendentes. E mais tamén hai a suficiente picardía como para que un gobernante con ganas de amolar aos máis indefensos nos lembre a Donald Trump. Nese xogo entre a candidez e o realismo constrúese unha narración que recorre ao sentimento e ao humor para invitarnos a pensar sobre a presunta neutralidade das fábulas infantís.
Unha gran parte do encanto débeselle á experiencia e á habelencia de Tanxarina. A feitura dos bonecos, a destreza na súa manipulación e a sabedoría á hora de mesturalos cos actores de carne e óso son os responsables de que sexan uns personaxes virtuosamente debuxados os que nos guíen a través do conto, de que todo transcorra cunha naturalidade afastada de calquera estridencia efectista. O policía medio parrulo, o filósofo tolitates que nunca falta en ningunha vila, o político oportunista: todos debuxan un perímetro recoñecible no que nos sentimos cómodos e, ao tempo, expectantes. Non é tanto costumismo como a demostración de que o que nos é familiar sempre pode deparar unha suspensión de ánimo: un triunfo dos contadores de historias.
E logo está ese humor retranqueiro que forma parte da nosa forma de contar e que poderiamos apoñerllo por igual á bagaxe de Pazó, de Tatán ou do mesmo Casares. As historias contadas dende aquí -inxenuas ou inocentes- sempre contan con que o público xa se vai adiantar e vai saber xulgar a intención e a aptitude do contador. Non se pode menos que sospeitar que ese respecto pola intelixencia do auditorio é o que fai o espectáculo deleite por igual a menores e a adultos. O público da estrea, cando menos, aplaudiu sen restrición ningunha o traballo e o talento que se exhibiron sobre a escena.
(*) Crítico teatral e subdirector de Erregueté (Revista Galega de Teatro)
