Nun texto memorábel de 1992, Fidel Castro agoiraba unha América futura cos pobos indíxenas na dirección dos movementos emancipatorios. Moi axiña, en Galicia, A Trabe de Ouro identificou as palabras de Fidel con aquilo que en francés significa "mot d'ordre". Ou sexa, consigna. Os partidos comunistas de América Latina tenderan a prescindir do concepto de "indio" e a asimilalo, benévola e neocolonialmente, ao de "campesino". O non ter en conta as comunidades de lingua guaraní entre as que operaba o Che en Bolivia foi unha das causas da súa captura e asasinato. Deseguida veunos á memoria a burla do falso indixenismo que fai Valle-Inclán en Tirano Banderas. E decontado, as palabras de Fidel Castro foron traducidas ao galego e eiquí, entre nosoutros, tamén indíxenas, publicadas. Logo, a Trabe foi a José Carlos Mariátegui, a columna central do sistema de dobre arco do marxismo-leninismo hispanoamericano. Fronte á retórica indixenista, Mariátegui predicou o protagonismo revolucionario que lles corresponde ás nacións indias. Seguramente debido ao pensamento de Mariátegui, estas soen chamarse hoxe "pobos" orixinarios de América. Fidel, na ocasión antes citada, falaba do V Centenario da Descoberta de América, coma o inicio dun colosal xenocidio. Seguramente na mente de Fidel bulían lecturas de "Brevísima historia de la destrucción de las Indias", don bon Frei Bartolomé de las Casas. É decer, bolinlle moitas verdades do que a España resesa chamou sempre "Leyenda Negra".
En fin, que moi axiña veu Sendero Luminoso en Perú e o Fronte Zapatista en Yucatán a vindicar as nacións indíxenas actuais como parte, mesmo dirixente, da Revolución, para eles necesariamente armada. Pasaron os anos, Marcos mudou máis unha vez de nome e é, agora, subcomandante Galeano segundo teño entendido. E do presidente Fernández, de Sendero Luminoso, non sei se é preso ou morto. Veu o tempo da experiencia revolucionaria sen intervención armada. Fíxose imposíbel en Chile, e noutros lugares, pero factíbel en Venezuela e tamén noutros lugares. Nesta experiencia pacífica as nacións indíxenas cobraron (véxase o movemento anti-Lenin Moreno de días pasados) protagonismo e agora, que poño punto final a este artigo, vexo con ledicia que un indíxena, non sei se quéchua ou aymara, de Bolivia , orgulloso da súa orixe, volveu ser elixido presidente da súa repúbIica, que se chama a ela mesma Plurinacional de Bolivia. Esta columna felicita a Evo Morales, que un día foi humillado no aeroporto de Viena polo embaixador de España en forma colonial que non se esquece. Tal vitoria de Evo Morales, do seu MAS e das nacións indíxenas de Bolivia foi total. De momento, os partidarios do neoliberalismo e do Imperio están coma se dixeramos, furiosos. E chaman a unha reacción violenta.
