Malia que o grupo Moucho deixou de funcionar como tal ao rematar o curso 88-89 (a universidade agardaba por nós), o verán do ano 89 tíñanos reservada unha sorpresa que prolongou e, se cabe, acentuou a miña relación con Tino.
Os veráns da nenez e primeira mocidade paseinos a carón da miña avoa, na casa das Raposeiras, no lugar de Meilide (Cerdedo). Porta fóra, a natureza mostrábase sen filtros nin veladuras. Mesmo así, a televisión xa exercía o seu efecto engaiolador e naquelas vacacións do 89, o programa de fauna "Waku Waku", emitido pola 1 de TVE, contaba coa miña simpatía.
O domingo 20 de agosto atopábame, pois, diante do televisor. A xornalista Consuelo Berlanga conducía o concurso no que catro famosos puñan a proba a súa intuición ou os seus coñecementos sobre conduta animal. O gañador recibía un cheque de 500.000 pesetas que debía doar a unha agrupación ecoloxista da súa elección.
Na emisión do día 20 competían o humorista Eloy Arenas, a cantante Massiel, a actriz María Luisa Merlo e o cantante Juan Pardo. Gañou o guitarrista dos Brincos e cos cartos na man dirixiuse á audiencia: "Quiero que este dinero se destine a colaborar con el grupo ecologista Moucho de Pontevedra" (ou algo así).
A sorpresa foi maiúscula. Non daba creto. Oíra ben? Non puiden conter a emoción e axiña chamei por teléfono a Tino. Conteille, atrapalladamente, o que acababa de presenciar. De primeiras, o Moucho vello creu que estaba de broma, mais, debido á miña insistencia, prometeume que faría por informarse do asunto. Aos poucos días TVE facía efectivo o pagamento do premio. Nunca soubemos por que Juan Pardo escollera o grupo Moucho como beneficiario. Moitas grazas de calquera xeito.
Sen demora, acordamos onde investir os cartos caídos, inopinadamente, do ceo. Ao longo daqueles anos, as marismas de Vilaboa ofrecérannos xenerosamente o espectáculo da súa biodiversidade. Decidimos, xa que logo, corresponder, e encargamos a construción dunha caseta observatorio. Instalouse na ribeira, fabricada en boa madeira e perfectamente mimetizada coa contorna.
O observatorio de Vilaboa favoreceu non só a delongada contemplación senón tamén o fotografado de espécimes de natural fuxidío. Moitos afeccionados á ornitoloxía tiraron proveito daquel investimento. A inclemente meteoroloxía e o vandalismo acabaron, tempo despois, por zafrear a estrutura.
Iniciei a miña etapa universitaria e os quefaceres da nova singradura foron arrecunchando no maxín aqueles sábados de literatura e paxaros. Deixei de saber de Tino.
Cara ao ano 1995, impelido polas dúbidas e as certezas adquiridas durante a carreira de Filoloxía, dei comezo na parroquia de Cerdedo os traballos de recolleita e documentación que posibilitarían, en 2002, a publicación de "Materiais para o estudo da freguesía de San Xoán de Cerdedo. Inventario xeral". A comezos de 2001 fundárase en Terra de Montes a asociación Verbo Xido. Incorporeime ao seu cadro e encargueime de deseñar o "Roteiro Sarmiento", un itinererio cultural que servise para celebrar, no berce do Padre Sarmiento, o Día das Letras Galegas de 2002, ano dedicado á lembranza da vida e obra do frade bieito.
En maio de 2002 tivo lugar en Cerdedo a 1ª edición do "Roteiro Sarmiento". Ben cedo, na praza da igrexa (antiga praza da República), congregárase un bo número de persoas. Pouco antes de comezar a camiñar, oín que alguén se dirixía a min nestes termos: "Ei, Moucho!". Era Tino! Fundímonos nunha aperta emocionada. Pasaran doce anos. Souben naquel intre que era oriúndo de Soutelo de Montes, que exercía de presidente da asociación Verbo Xido e que, coa axuda do seu fillo Alfredo, dedicara a súa merecida xubilación a coleccionar pezas de valor etnográfico. No ano 2000 inaugurárase o Centro Etnográfico de Terra de Montes (CETMo). Os nosos camiños volvíanse xuntar.
Aínda que, canda a súa familia, residía a meirande parte do ano en Madrid, dende o noso reencontro, amais doutras moitas felices coincidencias, non houbo verán que non tomase café en cas de Mila e Tino en Soutelo, oportunidade que aproveitabamos para comentar e debater sobre o acontecer político e cultural daquela terra. A cada pouco recibía no móbil unha saudación, unha mensaxe de ánimo, sempre envolveitas na retranca. Estráñoas.
Beneficieime da súa paternal amizade, da súa temperanza inconformista, da súa atesourada sabedoría. O pasado 13 de agosto cadramos na homenaxe anual aos mártires da Ponte do Barco (Pedre-Cerdedo). A súa enteireza sobrecolleume. Malia o mal que o devastaba, o seu pensamento mantívose lúcido até a expiración.
Estes días vadiei polos xardíns de Lourizán, pola seca de Vilaboa, polos altos do Castrove e os paxaros equinocciais trilaban saudodos a derradeira lección do admirado e benquerido mestre. Deica sempre, Moucho!!
