Como os acontecementos, por decisivos que sexan, veñen e van a unha velocidade que non dá nin tempo a apartarse e moito menos a entendelos, non sei si se acordan do das vacas tolas. Aquela crise da que estes días se volve falar, a conto das primeiras mortes humanas que orixinou. Entón sorprendérame un chisco que, descontado o natural rebumbio político, a atención mediática se centrara nas vacas e nos gandeiros, é dicir, nas consecuencias, e non tanto nas causas. Non sei de que me sorprendía, a verdade. Vai para cen anos ata un poeta, Paul Valery, dicía que "a política foi en principio a arte de impedir que a xente se metera no que lle importaba, e logo engadíuselle a arte de comprometer á xente a decidir sobre o que non entende". Agora consiste en botarlle a culpa do que pasa, ou polo menos a responsabilidade, ós cidadáns. Coa nosa axuda inestimable. A dos periodistas.

A primeira pregunta que lle fixeron ó propietario de Parrula, a vaca que tivo a tráxica sorte de ser a primeira á que se lle detectou a encefalopatía esponxiforme bovina (EEB) foi precisamente "¿qué piensos gastáis aquí?". José Vázquez, o dono de Parrula, non contestou. "Que piensos lles vou dar ás vacas?, os que me venden!", contábame despois, no medio da crise, un gandeiro de Bergantiños, con esa paradóxica mestura de indignación e resignación que se dá cando sabes que tés razón pero que tanto ten que a teñas. Eu tamén considero que luce mellor e ten moito máis interese humano o patrón estoico e a patroa chorosa que se quedan sen facenda, que o alto cargo da administración que tenta argumentar como fallaron os controis sanitarios, caso que os houbera. Pero os únicos que se lle botaban ó pescozo -figuradamente- ás autoridades responsables eran a oposición, e non os medios. No que eu recorde, tampouco presenciei entrevista ou declaración ningunha de representantes da industria dos pensos, desculpándose porque foran os avances tecnolóxicos para aforrar custes os causantes da epidemia.

Agora que se comezaron a producir os previsibles efectos daquelas causas, os que aparecen son científicos dicindo en 20 segundos ou nun par de frases que non pasa nada, e unha grea deses reporteiros dicharacheros que asaltan ás señoras nas carnicerías a preguntarlles se teñen medo de coller algo cos bistés de tenreira. Tampouco a estes colegas os teño visto preguntar ós clientes das hamburgueserías e antros de comida rápida se saben que mata ben máis xente o colesterol que a EEB. Eles non teñen a culpa, claro, e non o fan por mal. Por un lado, as autoridades e os fabricantes teñen gabinetes de relacións públicas que espantan as preguntas, e os gandeiros e as señoras non. E por outro lado, fan o que lles mandan os responsables desas redaccións que cren na existencia de seres mitolóxicos como os bois de Moaña (porque os textos de referencia que teñen do gando vacún son as cartas dos restaurantes que frecuentan en Madrid). Ademais, non hai nada tan interesante e tan pintoresco como as desgrazas. Que llo digan ó que redactou, nun suplemento deses de tendencias informáticas, unha referencia a un deseño de maleta plegable para eses indixentes que levan canda eles todo o que teñen. O autor do enxeño é un hispano-mexicano que traballou para Fiat e BMW, e posiblemente quixo encher o tempo ou mitigar algún remordemento argallando esa mestura de parvada e infamia. Pero quen redactou a referencia o que merecería é pasar un ano de representante comercial da tal maleta, pagado a comisión.

Xa dicía, tamén hai cen anos, un periodista, Ambrose Bierce: os reporteiros son xente que, a base de suposicións, ábrense camiño ata a verdade e logo dispérsana nunha tempestade de palabras.