Faro de Vigo

Faro de Vigo

Contenido exclusivo para suscriptores digitales

Nos camiños da fe

No Santuario da Franqueira (A Cañiza)

Interior do templo coa talla da Virxe.

Na parroquia que lle dá nome, no concello da Cañiza, o santuario da Franqueira emerxe con todo o seu esplendor entre a paisaxe montañosa da Paradanta desde a que se enxergan os vales de Covelo e Mondariz. O templo acolle unha das imaxes máis veneradas e máis antigas de Galicia -xunto coa Virxe da Barca e a das Ermidas- que conta con miles de devotos. Tal é o culto multisecular, que hai xa case sesenta anos tivo lugar a coroación canónica da Virxe.

A romaría que se celebra dúas veces ao ano, a de As Pascuillas de primavera e a de principios de setembro, congrega a fieis chegados de todos os puntos, pero tamén todas as fins de semana -e a diario- son moitos os que acoden a honrar a esta Virxe "alcaldesa"da Cañiza, cuxa imaxe se venera desde séculos atrás. A manifestación de devoción mariana ocupa un lugar destacado entre as festas relixiosas de Galicia e pola súa antigüidade e orixinalidade a romaría está declarada de interese turístico.

Conta a tradición que, ante a falta de acordo dos fregueses sobre o lugar exacto onde se apareceu a Virxe, no límite dos termos de Luneda e A Franqueira, tapáronlle os ollos aos bois para dirimir o enclave onde levantar a capela. Cargaron a imaxe nun carro de labranza e no primeiro punto no que se detivesen os animais para beber, construiríase a ermida. Hoxe queda a igrexa como testemuño do que foi mosteiro de Santa María da Franqueira, cuxa orixe mergulla na lenda, co arranque do culto á Virxe titular. Parece que a primeira manifestación relativamente segura da existencia do cenobio procede do 9 de xuño de 1063, día no que, "segundo referencia do pai Jerónimo Ávalos transmitida por Hipólito de Sa" -como recolle textualmente na súa historia o propio santuario- "Fernando I fai unha doazón ao seu abade Alvito e aos monxes que o acompañaban, especificando que a casa fora fundada por viri boni in Sancata vita degentes." O mesmo padre Ávalos, freire de San Martiño Pinario, en Santiago de Compostela, invocado de novo por Hipólito de Sa, dá conta doutro documento, o segundo por orde cronolóxica, relacionado coa Franqueira. Trátase agora dun privilexio expedido ao seu favor en xuño de 1144 por Afonso VII. A nota, á parte de confirmar os dereitos e propiedades que o mosteiro tiña e a concesión de todo o que ao rei lle pertencía, especifica taxativamente que a comunidade, comandada polo abade Odoario, vivía baixo a regra benedictina.

O paso seguinte na vida desta congregación, da que pouco se sabe, sería a súa incorporación á Orde do Císter. Adoita datarse ese feito no ano 1293, pero non existe ningún documento que ratifique a súa validez. O século XIV é o de plena consolidación do complexo monástico, que foi recibindo doazóns á vez que se ía difundindo o culto á Virxe titular. Con poucos monxes e escasas rendas ao final da súa traxectoria monástica, chegou o cenobio a 1835, ano no que, como consecuencia das leis desamortizadoras auspiciadas por Mendizábal, os relixiosos abandónarono, pasando ulteriormente a igrexa a servir como parroquial, misión que segue cumprindo na actualidade. Mais resta aínda o templo abacial que, se ben que reformado ao longo do tempo, conserva unha magnífica portada gótica con reminiscencias románicas, de arquivoltas semicirculares nas que destacan as esculturas. No tímpano figura a Adoración dos Reis Magos coa Virxe sentada baixo un cupulín oxival e o Neno sobre os xeonllos. No interior, detrás do altar maior está a imaxe pétrea de Nosa Señora da Franqueira, colocada nun templete elevado.

Ademais dos itinerarios dos romeiros e da beleza serrana do lugar, na contorna atópanse outros puntos de paraxe como o Alto da Coroación, levada a cabo o 21 de xullo de 1963 polo bispo José López Ortiz.

Compartir el artículo

stats