Faro de Vigo

Faro de Vigo

Contenido exclusivo para suscriptores digitales

Unha cuestión de xustiza

Proceso ao cinema norteamericano

Unha cuestión de xustiza

Sobre a xustiza norteamericana, todo o mundo ten algo que dicir. Cuestionada desde o interior e o exterior das súas fronteiras a través dunha longa lista de filmes que contribuíron a que se transformase nun espectáculo de masas, unha das opinións que con máis frecuencia escoitamos é que os seus tribunais non son todo o competentes que deberían. Se xa resulta difícil, para aqueles que observamos o país desde fóra, entender que Atticus Finch (Gregory Peck) non logre convencer o xurado da inocencia de Tom Robinson en To Kill a Mockingbird (1962, Robert Mulligan); moito máis complicado resulta para aqueloutros que, vivindo alí, por mor da súa pobreza, rematan inxustamente no cárcere.

Tendo en conta todo o anterior (e eu agregaría o que, infelizmente, está por vir), non é de estrañar que, de cando en vez, aparezan proxectos como The Innocence Files (2020, producida e dirixida por Alex Gibney, Liz Garbus e Roger R. Williams para a plataforma de streaming Netflix). Unha serie documental baseada nas vidas de oito persoas xulgadas e condenadas inmerecidamente nos Estados Unidos de América.

O propósito de cada un dos capítulos (nove en total) consiste en evidenciar as tres causas comúns polas que os xurados americanos poden chegar a emitir veredictos equivocados. Por unha banda, está o denominado "efecto CSI", o emprego de ditames forenses pouco profesionais (lembremos, en España, o escandaloso caso da forense Josefina Lamas cuxo informe de 2011 concluía que os restos óseos atopados na finca de Las Quemadillas pertencían a animais e non aos nenos asasinados polo seu pai, José Bretón); por outra, a inconsistencia de determinadas testemuñas e, finalmente, a parcialidade de certos fiscais, máis parecidos ao Travis Brickle (Robert De Niro) de Taxi Driver (1976, Martin Scorsese) que ao Joe Miller (Denzel Washington) de Philadelphia (1993, Jonathan Demme). Tres son as partes que conforman a serie e tres os capítulos dedicados a cada unha delas: As evidencias, As testemuñas e O proceso.

Franky Carrillo era un mozo de tan só 16 anos cando a policía o sacou á forza da súa casa, acusado de asasinato. Kennedy Brewer tampouco tiña moitos máis cando en 1995 foi sentenciado á pena de morte polo secuestro, violación e morte da filla da súa compañeira, unha nena de tres anos de idade. A Chester Hollman arrestárono, cumpridos os vinte e un, simplemente porque o seu auto foi confundido con outro usado para escapar dun asasinato na cidade de Filadelfia. Todos eles eran inocentes. Nin Carrillo nin Hollman sabían o motivo do seu arresto e así e todo pasaron décadas encerrados por crimes que non cometeran.

O cinema lembra aos espectadores que feitos como os descritos en The Innocence Files dependen en grande medida do grao de implicación que un teña con todo aquilo que ve, insistindo no noso deber como cidadáns de non trivializar nin as imaxes nin os acontecementos. Porque detrás duns e doutros sempre hai un corazón que pode deixar de latexar. A lei non é un espectáculo. Non pode selo. Un xuízo non debería deixar de ser ese estimulante exercicio que nos permite desentrañar "a verdade, toda a verdade e nada máis que a verdade".

Falar sobre cinema supón facelo en primeira persoa sobre unha cuestión onde a ética e a estética se entrecruzan perigosamente. Artistas do calibre de Leni Riefenstahl ou David W. Griffith logran que algúns nos sintamos incómodos. Como espectadores capaces de recoñecer os mecanismos das obras de arte, non podemos permitir que o seu poder de manipulación anule o noso sentido crítico. Denunciar os valores, condutas e modelos de vida abxectos dalgúns heroes cinematográficos, por moi estético que resulte na pantalla, resulta unha cuestión de xustiza.

Compartir el artículo

stats