Faro de Vigo

Faro de Vigo

Contenido exclusivo para suscriptores digitales

Do mister da poesía

No adeus a Manuel Vilanova

Manuel Vilanova na súa casa de Vigo. / FOTO: ELI REGUEIRA

Aínda lembro o primeiro día que lin E direi-vos eu do mister das cobras nunha frienta mañá de 1980, no meu cuarto de estudante en Compostela. Fiquei sacudido pola súa beleza e fascinado polo seu exaltado lirismo. Todo alí palpitaba, todo alí vibraba de sorpresas. Sentía que o que brotaba daquelas páxinas constituía unha revelación, que naquel denso labirinto de palabras, de ecos, de vivencias, o poeta edificara un orbe tan arrebatador como irrepetíbel. En suma, que estaba diante dunha opera prima, como dirían os portugueses. Unha obra tan sobranceira que nela podían coexistir as tendencias máis dispares: o surrealismo alucinatorio, a propensión mística, o delicado erotismo, mais, de modo simultáneo, unha engaiolante recreación dos mitos de Occidente onde cohabitaban Homero coa Santa Compaña, Lev Trotski con Santo Tomás e, afianzando a orixinalidade das súas propostas, o Ribeiro coa civilización helénica.

Coñecín a Manuel Vilanova nunha cafetaría crepuscular de Vigo. Presentoumo Xosé Ramón Pena. Axiña descubrín que, lonxe de ser o circunspecto escritor que eu imaxinara, era un home rapidamente alegre. Practicaba o sarcasmo, sempre fértil en anécdotas e en erudicións, cun sorriso que acababa estalando en francas gargalladas. Nos recitais lía os seus textos con timidez fuxidía. Adoraba as flores, a súa muller, o Barça e a ría viguesa. Despois dun silencio creativo en galego de vinte anos (non na lingua de Cervantes, onde destaca a serena relixiosidade de El corazón del pan), voltaría a asombrarnos. Se alguén pensaba que esa dilatada pausa obedecía a un esgotamento expresivo ou a unha falta de inspiración, a publicación de A esmeralda branca en 2006, con máis de quiñentas páxinas, refutou esa sospeita. Para ampliar o noso asombro, unha década despois, daría ao prelo Un banco na Gran Vía, con máis de cincocentos poemas. E, tan só un ano despois, publicaría A substancia das horas. O corpus poético do noso artista engrandecíase (engrandecíanos) e adquiría, así, proporcións lendarias tanto pola súa descomunal extensión como pola súa intensa calidade.

A arte lírica traballa cunha dupla cara, por unha banda, impugna a realidade e, ao mesmo tempo, erixe unha realidade outra. O creador tece coas súas sílabas o seu discurso apaixonado, aquel onde conviven o gozo de vivir coas sombras da existencia, as inestabilidades emocionais co xardín edénico (a terra de Barbantes sempre no seu corazón). Na poesía primeira do noso autor podemos apreciar estes convivios. Mais tamén as resonancias transatlánticas. Na espesura dos versos advertimos a presenza da Beat Generation (Allen Ginsberg, o LSD, o wiski, as imaxes visionarias e psicodélicas, o pormenor caótico) e do movemento hippie. Todos eses elementos fan del un escritor atípico ao conxugar eses ingredientes underground (a Contracultura) cun refinado coñecemento dos clásicos: Petrarca, Camoes, Rimbaud?, (a Cultura).

Na poesía ulterior, Manolo Vilanova organiza o seu discurso para dialogar coa estrañeza. Os versos rezan oracións cálidas ou feridoras nun exercicio da escrita que tenta abolir a punzada punitiva do destino. Ao mesmo tempo, trata de anular a ameaza da loucura a través dunha candidez esencial, aquela que dá orixe ao acto creativo. Deste xeito, a súa poesía non está supeditada aos fíos racionais, mais, polo contrario, ás arbitrariedades do desexo. Del nútrense os alfabetos do home.

Todo isto o confirma como unha rara ave que voa por riba das taxonomías ou das etiquetas. Desde a súa obra procurou o home perdido, ancho de inocencia, desprovisto da astucia dos espertos ou da malicia dos sagaces, aquel que levase en si toda a pureza. Manuel Vilanova tratou de recobralo ou de soñalo. Por iso a súa poesía garda unha fecunda viciñanza cos grandes nomes da literatura, a de hoxe e a de todos os tempos. Morrerá o poeta. Serán cinza os seus ósos. As súas arterias, as súas cartilaxes, borrallo serán. Mais sempre perdurará o ouro das súas palabras: "Miro as luces da noite/e son feliz. Tomo nas miñas mans o odor a incenso/que deixa Deus despois das súas visitas". Eilo aquí, rara ave ferida polo ceo.

Compartir el artículo

stats