-Cal foi a primeira noticia que tivo de María Vinyals e que razóns a animaon a escribir un libro sobre ela?
-Coñecín a María Vinyals por medio da deputada delegada de Igualdade da Deputación de Pontevedra, Isaura Abelairas. Dende o Servizo de Igualdade da Deputación, no que se creou, no ano 2016, a Escola de Igualdade " María VinyalS", propuxéronme primeiro, e encargárome en canto aceptei, o labor de escribir o libro. A idea era achegar e dar a coñecer a figura e a obra de María Vinyals ás mozas e mozos dos institutos da provincia e ao público en xeral. O fin primeiro é, pois, didáctico e divulgativo.
-Estamos diante dunha biografía ao uso ou, máis ben, dunha biogafía novelada (e, por certo, tamén ilustrada, por Luz Beloso)?
-Estamos ante una recreación literaria da vida e da obra de María Vinyals, recreación literaria fermosísimamente ilustrada por Luz Beloso e dirixida a un público xuvenil, aínda que o resultado final sexa para todos os públicos. No proceso de creación, o texto e a ilustración camiñaron xuntos. Na parte histórica tiven o apoio da revisión, realizada pola historiadora Silvia Cernadas.
-Cando comezan as inquedanzas feministas de María Vinyals?
-Comezaron dende a súa mocidade. Para ela, que recibiu unha exquisita educación - sobre todo pola banda dos seus tíos ( o Marqués de Mos e a súa dona Zenobia Vinyals )-, a base da igualdade entre homes e mulleres comezaba pola educación destas últimas e niso empeñou, nos primeiros tempos de activismo, os seus esforzos. Co tempo, xa na madurez, estendeu o seu pensamento feminista sen abandonar nunca a idea da base da formación e a educación das mulleres como eixo fundamental para a igualdade, que revindicou ao longo da súa vida.
-O alcume de "marquesa roja" viulle por ser feminista ou por casar co seu marido, Enrique Lliria, que era moi achegado ao PSOE?
-O alcume de "marquesa roja" viu tanto polo seu activismo feminista como polos seus ideais e compromiso socialista. Ela tamén pertenceu ao Partido Socialista, ao tempo que o seu segundo esposo, Enrique Lluria.
-Hai versións da súa vida que din que o castelo de Soutomaior, cando residían alí ela e mais o seu segundo marido, era un niño de conspiracións pouco menos que xudeomasónicas. Era iso certo?
-De toda a documentación que coñecemos, non hai testemuño ningún de que no castelo de Soutomaior se fixeran reunións xudeomasónicas, aínda que si é certo que moitos rumores malintencionados ían nesa dirección. O certo é que no castelo de Soutomaior, durante a estadía de María Vinyals e Enrique Lluria, sucedéronse as reunións con grandes e recoñecidos artistas como Benlliure e Sorolla, escritores e escritoras como Emilia Pardo Bazán e Castelao, políticos e músicos, xornalistas e membros destacados da sociedade da época. Esa foi a realidade.
-Por que decidiron abandonar o castelo e vendelo: por razóns económicas ou porque vivían moi presionados pola, daquela, sociedade galega conservadora?
-A razón da marcha do castelo de Soutomaior foi económica. Foi embargado e vendido en poxa. A presión da sociedade galega conservadora non axudou a que medrara o gran proxecto do Hotel Sanatorio Lluria, construído nun edificio anexo ao Castelo e, polo tanto, contribuíu a que a economía da familia non lograse as expectativas necesarias para manter a propiedade e pagar as débedas, mais non foi a causa directa da marcha da fortaleza.
-Como se explica que, ata hai moi poucos anos, apenas se soubera nada da existencia desta muller e si, en cambio, de outras figuras feministas e progresistas da sua época?
-O esquecemento de María Vinyals na historia pode ter que ver, ademais de polo innegable feito de ser muller, pola súa marcha de España a Cuba e a caída no infortunio , a pobreza e a soidade, así como a falta total de noticias dos derradeiros anos da súa vida.
-Sobre a súaa morte hai varias versións: unhas din que morreu en París en 1940 (na Segunda Guerra Mundial, durante un bombardeo) , outras que en México anos despois. Cal é a súa?
-A miña versión sobre a morte de María Vinyals é a que escribo no libro. Invento un final poético co que intento devolverlle á protagonista parte do que perdeu en vida.
-Confirma Vde. que morreu, tal como adoita dicirse, arruinada e na miseria?
-Si. Das súas derradeiras cartas, documentos e testemuñas de terceiras persoas que a coñeceron conclúese que morreu na miseria, na que viviu os derradeiros tempos antes do seu pasamento.
-De María Vinyals cóntanse varias anécdotas, entre elas que confeccionou a pantasma do castelo de Soutomaior. Podería falarmos dela, seica un alemán que inventara unha arma poderosísima?
-En efecto, nalgúns dos seus escritos María Vinyals fala dunha pantasma que habita no castelo de Soutomaior, pantasma á que se lle coñece polo alcume de " O Alemanote ", por ser de orixe alemá. Conta a lenda que chegara ao castelo hai séculos e que descubrira unha arma moi poderosa. No libro, eu recorro a esa pantasma para contar novelada a historia de María Vinyals. Chámolle Edmundo e convértoo no seu amigo e aliado, no narrador da historia.
