Os III Premios Emilia Pardo Bazán no País das Rías distinguen o feminismo e a exemplaridade

«Emilia Pardo Bazán (1851-1921) tivo que aturar insultos como o que lle dedicou Menéndez Pelayo de ‘literata fea con peligro de volverse pensadora’. As miñas compañeiras e eu tamén sufrimos desaires e menosprezos. Asegúrolles de que o noso camiño está cheo de trampas», reflexionou en alto onte no Auditorio de Afundación en Vigo a escritora viguesa Ledicia Costas. A autora (Premio Nacional de Literatura Infantil e Juvenil do Ministerio de Cultura) foi unha das distinguidas nos III Premios Emilia Pardo Bazán no País das Rías que organizan FARO DE VIGO e a Deputación de Pontevedra. Os outros dous galardóns recaeron no Celta Baloncesto Femenino Femxa Zorka e na directora do Hotel Talaso Atlántico, Rosana Canda.

A entrega dos premios realizouse cunha gala teatralizada a cargo de Amorodio Teatro cos personaxes de Pardo Bazán (Carmen Facorro), Rosalía de Castro (Sonia Garrido) e Benito Pérez Galdós (Javier Castiñeira). Asistiron entre outros persoeiros o presidente da Deputación, Luis López Diéguez; a vicepresidenta, Luisa Sánchez; a alcaldesa de Ponteareas, Nava Castro, ou a exrexidora do Concello de Bueu e actual concelleira Elena Estévez.Tamén, o director general de Prensa Ibérica en Galicia, Juan Carlos Da Silva; o director comercial de Prensa Ibérica en Galicia, Pedro Costa; e o director de FARO, Rogelio Garrido.

A primeira intervención foi a da subdirectora de FARO DE VIGO, Irene Bascoy, que convidou ao público a reflexionar sobre que diría Emilia Pardo Bazán sobre o caso Pelicot, o asasinato de Rejane en Viveiro ou a actitude de pasotismo do Goberno central ante a desaparición dunha camareira galega dun barco do CSIC que denunciara a un compañeiro de traballo por agresión sexual.

Bascoy lembrou que Bazán escribiu máis de 30 contos sobre a violencia machista no século XIX e que pedía que os asasinatos de mulleres realizados por homes tiveran maior castigo que os homicidios. A subdirectora do Faro indicou que «o feminismo é transversal e o impregna todo. As candidatas e premiadas reivindican un novo tempo onde as mulleres sexan máis protagonistas que nunca».

A primeira en recoller o galardón foi Rosana Canda (Premio Turismo), quen comezou como recepcionista nun hotel para ir en ascenso e chegar a ser subdirectora do Hotel Spa Relais & Chateaux A Quinta da Auga en Compostela e agora directora do Hotel Talaso Atlántico de Oia.

Canda –que recibiu o premio de Pedro Costa, director comercial de Prensa Ibérica en Galicia, e Nava Castro– agradeceu no seu discurso á súa parella o apoio recibido xa que quen ten redución de xornada para coidar dos fillos é el ao entender que o turismo era para ela «un terceiro fillo» ademais «do traballo máis bonito do mundo».

Sinalou que dende o seu hotel sitúan como unha das máximas principais a investigación no benestar a través das propiedades da auga e resaltou que o 90% do plantel está formado por mulleres «e na maioría dos departamentos do hotel as xefas son elas. É un exemplo vivo de como –e aquí rompéuselle un pouco a voz pola emoción– as mulleres estamos liderando e demostrando a nosa capacidade en espazos onde durante anos non se nos recoñecía. Velas medrar, liderar e ser exemplo para outras é unha satisfacción diaria para min».

Tras estas palabras, a gala proseguiu con humor e enredos dos tres personaxes –Emilia, Rosalía e Benito– ata facer unha parada no Premio Cultura que este ano o xurado concedeu a Ledicia Costas. Entregárono a vicepresidenta da Deputación, Luisa Sánchez; e a xefa web do FARO Alba Chao.

Costas lembrou a Pardo Bazán e como esta sinalaba: «Escribo porque non estou contenta, non estou conforme (...) porque o oficio de escribir é unha forma de protesta». Costas engadiu que «as autoras, agora por fortuna, temos voz e un espazo para reivindicarnos. Antes era imposible sermos escoitadas sen recibir odio nin indiferenza, rexeitamento. Os académicos da Real Academia Española rexeitaron a Pardo Bazán ata en tres ocasións para integrar a RAE a pesar de ser ela unha supervendas. Ela quería ser a primeira académica numeraria da institución pero non foi posible. Houbo que agardar ata 1978 para que Carmen Conde o lograse».

Ledicia –unha das escritoras galegas supervendas e receptora de múltiples premios destacados na súa carreira– confesou que «recibo este recoñecemento como un agasallo» e que non concibe «a vida sen cultura».

A última distinción que se entregou (a cargo do presidente da Deputación e Irene Bascoy) foi a da categoría de Feminismo para o Celta Femxa Zorka de baloncesto. Recollérono a adestradora do primeiro equipo, Cristina Cantero; e a capitana do mesmo, Sara Vidal.

Cantero sinalou que «muchas jugadoras quieren ser ahora entrenadoras y gracias al camino que hicimos espero que este sea un espejo donde mirarse» o que contrasta cun pasado recente no que era case imposible que unha muller adestrara en baloncesto.