Ledicia Costas, unha das escritoras galegas máis importantes do panorama actual, recorda con especial intensidade un verán a comenzos dos anos noventa. Era 1990 e ela contaba con só once anos. A tan temprana idade, a súa actividade literaria daba seus primeiros pasos.
"Viviamos en Beade, un lugar moi especial para min. Nesa época eu cursaba sexto de EGB e era unha nena moi lectora. No meu colexio, o Otero Pedrayo, visitaba a miúdo a biblioteca, que coas voltas que da a vida terminou levando o meu nome. Eu por aquel entón xa escribira algúns contos e poemas. A casa de Beade estaba ubicada nun pequeno monte e moitas tardes, sobre todo no verán, dedicábame a ler na sombra dos piñeiros. Alí comecei a escribir", explica.
Foi unha época feliz da que recorda anécdotas e máis anécdotas: "Lembro que daquela a marca Miko de xeados, a do Mikolápiz, contaba cunha promoción pola cal algúns xeados traían premio. Se che tocaba, comías outro gratis. Non sei como, adiviñamos que todo dependía dun código numérico que viña impreso no soporte do xeado e que logramos descifrar. Era sinxelo: tratábanse de tres números e estaban premiados os que comezaban por tres. O que xa non recordo é cántos xeados tivemos que comer para chegar a esta conclusión. Logo xa íamos directamente ao frigorífico do ultramarino e pillabamos todos os que tiveran un código que comezara en tres... e indixestións e empachos."
Durante semanas, a súa irmá e mais ela visitaban ás agachadas dos seus pais a tenda de ultramarinos do barrio, e con 40 pesetas comían 3 ou 4 xeados. Despois, ao chegar á casa,finxían estar ben, para non levar unha bronca.
"Eramos terribles! Tamén faciamos no barrio competicións de escalar eucaliptos e piñeiros. Quen subía máis alto, gañaba. Sorte de que ninguén levara unha boa trompada e esnaquizara a cabeza, porque caer claro que caíamos", asegura.
Durante ese verán tiñan mascotas na casa, sobre todo unha moi especial, chamada Lord Byron.
Byron era un dogo alemán descomunal que medía arredor de dous metros dez. Seu pai puxéralle ese nome en recordo do poeta romántico inglés. Era de cor gris con mancha negras, arlequinado, de feito tiña unha moi grande no ollo que lle facía parecer un pirata. Dedicou ese verán a facer unha trasnada tras outra.
"Ese verán sucedeu de todo... Byron, o noso can, que mais que un can semellaba un cabalo desbocado, atropelou a un Seat Panda. A reparación do coche saíu nun pico, 25.000 pesetas. O can, intacto. E non contentouse con iso.
A máis gorda foi cando lle arrincou dunha trabada a orella a un porco. Tiveron que matalo antes de tempo, moito antes do San Martiño. Un dramón. Nós, entre xeado e xeado, mondabámonos de risa.
O asunto foi que un veciño quería cruzalo cunha cadela súa. Byron non só non completou o traballo que lle encomendaran senón que aínda por riba rabuñoulle a orella ao porco e traboulle a gorxa, desangrándoo. Tiveron que matalo para poder aproveitar a carne, e tamén acabou con todas as galiñas. O único que non fixo era o que tiña que facer. Dende logo, ao veciño cabreouno ben. Pero a cuestión é que, agás cando se lle cruzaban os cables, era un canciño moi bo, e queríamolo moito", relata.
De feito, a familia de Ledicia Costas encargou estes días un loro que acaba de saír do ovo, e mentres non chega a casa están pensando se homenaxear a un dos máis importantes escritores, debuxantes e políticos da historia de Galicia ou ao can, chamalo Castelao ou Lord Byron II. "En fin, houbo moitas anécdotas con animais nese verán. Tamén tentamos rescatar a un gato pero non puidemos, e chamamos aos bombeiros", apunta.
A escritora recoñece que ese verán non foron moito á praia, só de cando en vez, eran outros tempos: "Ir á praia era unha odisea e tardabamos dúas horas en chegar. De feito, de Beade á praia había só un par de liñas de autobús dispoñibles, a 8 e a 13, e sempre faciamos a broma cos amigos de subirnos ó Apolo 13, subliñando a lonxitude do viaxe, que era unha auténtica odisea, coma se fóramos de Marte a Venus. Parecía que ías a outro planeta diferente."
Costas pensa que Beade segue máis ou menos igual, pero o que cambiaron foron as persoas, a maneira de vivir. "A vida é diferente agora, protéxense moito máis aos rapaces e rapazas, que nalgúns casos chegan a convertirse en "nenos burbulla". Entón tiñamos máis liberdade, pasabamos a tarde sós no monte e non pasaba nada. Agora é impensable", di Costas.
A escritora lembra con moita intensidade os carballos e piñeiros, pois xa con oito anos acudía para as súas lecturas á sombra deses árbores. "Tiña meu recuncho, que sempre gardarei na miña memoria: saltaba un muro e estaba no monte."
Naquel tempo, lía moitas novelas traducidas ao castelán, coma Pipi Calzaslargas, da sueca Astrid Lindgren; ou a obra de María Gripe: devoraba seus libros.
Foi unha gran época para ela. Xuntábanse súa irmá, unha veciña e mais Ledicia e facían teatros, coreografías ou incluso unha pequena revista propia para a cal escribiron cortos e artigos e incluso entrevistaron a veciños.
E conclúe a escritora, despois de traer tantos recordos á memoria : "En canto ó dos xeados, aínda que gustábanme máis modelos, coma o Frigopie, só tiñamos collido o truco co Mikolápiz, así que probábamos eses nada máis. Creo que non volverei tomar outro Mikolápiz no resto da miña vida."
