"Agradecida sempre, por lograr facer que neste momento no que estamos, de búsqueda de xustiza, me sinta cada día máis acompañada, co cal, cada día máis forte. Agradecida por permitir e iniciar este novo camiño aquí, aquí, onde meu pai tanto traballou pola Deputación, pola República, polo Estatuto, pola democracia; onde tamén defendeu iso ata que foi detido, tamén aquí. E aquí volta preso, ata que de novo é falsamente xulgado e inxustamente condenado. Aquí o futuro nos foi roubado, e aquí o presente comeza a reclamalo".
Con estas palabras, pronunciadas con sinceridade e valentía, e visiblemente emocionada, Amalia Bóveda dirixiuse aos centos de persoas que ateigaron onte a sala de Plenos do Pazo Provincial da Deputación para presenzar un fito histórico: a adhesión de tres familias pontevedresas á querela arxentina contra os crimes do réxime franquista.
No marco das xornadas contra a impunidade organizadas pola institución provincial, a primeira Administración pública de Galicia que apoia a vía xudicial contra os delictos cometidos durante a o réxime franquista, descendentes de Alexandre Bóveda, Amancio Caamaño e Ramiro Paz asinaron a súa adhesión á querela arxentina, unha causa pola que leva 9 anos loitando a xuíza María Servini dende o seu xulgado do Penal de Bos Aires, posto que os tribunais españois non asumen este labor, rexeitando e botando abaixo todas as causas que se intentaron interpoñer.
Contra a impunidade
A filla de Alexandre Bóveda selou cun tenro bico ao seu anel as súas palabras de agradecemento, que tamén estiveron dirixidas ao seu fillo Valentín García Bóveda. Sostendo a man da súa nai, Valentín escoitou como Amalia lle agradecía publicamente o feito de "tirar de min, dos nosos dereitos, sen frustración e cunha visión diferente do pasado. Cun sorriso, si, pero non vos enganedes, pois ese sorriso busca tirar o sistema". Amalia Bóveda finalizou o seu discurso agradecendo a todas as persoas que fixeron posible "que chegara este día".
A rúbrica levouse a cabo entre as mesmas paredes nas que retumbou a lectura da sentenza de morte que condenou aos seus hai 83 anos. De feito, na súa intervención, Begoña Caamaño, leu en voz alta a resolución fascista que posteriormente segaría inxustamente a vida do seu avó, quen fora presidente da propia Deputación pontevedresa no ano 31. "Neste acto, e coa sinatura de hoxe, reivindicamos a anulación das sentenzas de morte por traizón á patria, dunhas persoas cuxo único delito foi manterse fieis á legalidade e opoñerse a un levantamento militar contra un Goberno elexido tras unhas eleccións democrácticas. Papá, abuela Matilde e tías, isto vai por vós".
Begoña, quen estivo acompañada pola súa irmá Olga Caamaño, tamén criticou que "ningún goberno na democracia actual tivo a valentía de anular estas sentenzas. Chegados a este punto, tras unha transición considerada modélica en moitos aspectos, pero que permitiu que o franquismo permanecera inscrustado na sociedade e nas administracións públicas, pasando páxina dunha ditadura a unha democracia na que moitos dos seus actores se mantiveron nos seus postos, con tan só un cambio de papel e lavado de cara. Daqueles polvos, veñen estes lodos, e proba disto é o rexurdimento da extrema dereita", finalizou.
Malia que inicialmente tan só estaba previsto que dúas familias asinaran a adhesión á causa, a familia Paz converteuse na terceira de Pontevedra, tras a de Alexandre Bóveda e Amancio Caamaño, en sumarse a esta querela que procura a restauración da verdade, da memoria e da dignidade dos milleiros de familias que foron perseguidas, vexadas, violadas, asasinadas e repudiadas, ata sumar máis de 5.000 na Galicia.
"Estamos aquí porque hai que estar. Polo noso avó e polo noso pai, que loitou toda a vida contra esta inxustiza. E que hoxe xa non está". Estas foron as palabras de Cano Paz, neto do impresor Ramiro Paz fusilado o 12 de novembro do 36 na Caiera. O neto de Ramiro, quen estivo acompañado pola súa irmá Nine Paz, explicaba así a decisión da súa familia de asinar a súa adhesión á causa deixando logo paso a bágoas de dor e emoción.
O acto foi clausurado pola actuación da cantautora galega MJ Pérez quen interpretou dous temas de creación propia que conmoveron ao público asistentes e aos familiares dos tres represaliados.
