Dezaoito alumnos de entre 5 e 12 anos comparten profesorado nun modesto colexio que o vindeiro curso abandonarán seis ao pasar á ESO. Mentres tanto, a súa escola parece das de antes, agás pola súa directora "moteira" á que tutean porque, non en balde, senten que son unha familia numerosa.

Antón é o máis pequeno do grupo do colexio de infantil e primaria de Merza. Álex e Senén teñen un ano máis ca el, 6; Susana, 7; David, Anxo e Olalla, son os de 8; Carla, 9; Candela, Aldara e Miguel, 10; María Jesús, Uxía, Teresa e María 11 e os maiores son Cristina, Pablo e Alberto, cos 12 xa cumpridos. Ás "profes", todas na trintena e de diferentes lugares -Arzúa (A Coruña), A Bandeira, Monterroso (Lugo) aínda que residente en Agolada, quérenas a todas por igual e o mesmo ocorre coa súa "patroa", a da espectacular Yamaha 900, un capricho de "alta cilindrada" que lle serve a Cristina Iglesias para viaxar cada día ao seu traballo desde a capital galega, onde vive.

Un roteiro na que respira "aire puro" cando penetra en Merza, que é a parroquia de Vila de Cruces na que se sitúa este oasis estudantil.

O concello, de montañas suaves e que ao sufrir os efectos do despoboamento apenas excede os 5.000 habitantes, está situado no centro-oeste de Galicia, ao norte da provincia de Pontevedra e a 45 quilómetros exactos de Santiago. De natureza amable e cun verbo claro e sinxelo, Cristina, de 43 anos, sente que esta "mini sociedade",-e esta mesma observación compártena as súas compañeiras-, é un "luxo", porque as clases son "súper personalizadas", é dicir, "pódeste parar con cada un, cos seus problemas"; e prepáranse actividades para cada nivel e outras colectivas procurando sempre que todos aprendan.

As cuestións coma o acoso non teñen cabida e os conflitos resólvense cunha palmada, un apertón de mans, unha charla con sarcasmo. Nesta orla de 18, con todos sentados nunha mesa circular, Uxía, de súpeto, descólgase cunhas declaracións merecedoras de quedar gravadas no frontispicio do pensamento adulto.

"Xuntos estamos moi ben, cada un ten algo que achegar ao outro, cada un toma algo do bo que ten o outro e engádeo á súa personalidade. Facemos actividades todos xuntos, divertímonos todos xuntos, facemos clases colectivas, aprendemos a vivir entre diferentes idades. A verdade está moi ben. Agora estamos a tentar plasmar sobre papel algo que cada un aprendese a facer aquí". Vero traballa con Nuria, a de Inglés; e as dúas Cristinas, ambas especializadas en Música, e unha delas, a Cristina Iglesias, que fai as veces de administradora, bedel e, en suma, do que toque. Entre as catro mulleres organízanse, coas oportunas titorías e por unidades. Matemáticas, Ciencias, Sociais... en suma, a totalidade de materias, todo ten o seu oco, e na aula de ximnasia, como o deporte apaixona a todos eles, un lema clarificador do espírito que guía este centro: "Move o esqueleto e moverás o intelecto. Unha vida saudable chea de amizades".En preparación física póñense nota eles mesmos unha vez acabada a xornada, os menores con debuxos riseiros ou case... Ningún se suspende, pero sí ocorre que cando non están moi satisfeitos deixan constancia, con decimais, por exemplo un 5,1 ou un 6,2 se entenden que non foi para tanto o seu desempeño, pero sí máis que suficiente.

Cris Iglesias obsérvaos e emociónase, máxime ao pensar que algún día este soño poida evaporarse. Digna, unha simpática avoa que recolle aos seus, non quere pensar en peche algún, dado que as portas abríronse en 1981 e o seu "herdeiro" xa estudou alí.

"Había festival de fin de curso, de nadal, eran máis de cen, todos cooperábamos, o patio é enorme... O meu fillo, como estudante cero, espero que os netos saian un pouco mellor", chancea.

Unha excursión á cidade da Coruña é a gran fazaña desta semana. Pero só por un día, porque no pobo, din os 18, é onde mellor están. E que non haxa comedor escolar, o mesmo dá, pois na casa dun, e de novo hai consenso, é onde mellor se come.