O 70% dos centennials fala únicamente castelán

A investigación avalía a competencia bilingüe nos idiomas galego e castelán do alumnado de cuarto da ESO e calcula o efecto do novo modelo implantado a partires do 2010 co Decreto do plurilingüismo. Amosa que o dominio parello dos dous idiomas está relacionado cun perfil de estudante que ten a lingua galega presente na súa vida cotiá, dende a familia ata a escola.

Tras un longo proceso de avaliación, monitorización e medidas para correxir posibles sesgos, o estudio reflicte que case o 44% dos perto de 600 estudantes de secundaria (pertencentes a distintos centros públicos e privados seleccionados para representar ao conxunto da poboación adolescente galega) sinalaron que tiñan tanto o galego coma o castelán por lingua inicial.

Outro 36,1% indicou que o castelán é a súa lingua inicial e, nunha porcentaxe moito menor, do 18,1%, sinalou ao galego como idioma materno.

O alumnado galegofalante amosa unha competencia satisfactoria nos dous idiomas., pero máis do 35% dos castelanfalantes teñen problemas para expresarse en galego.

A investigación avalía a competencia bilingüe nos idiomas galego e castelán do alumnado de cuarto da ESO e calcula o efecto do novo modelo implantado a partires do 2010 co Decreto do plurilingüismo

Os centennials (nados a partires de mediados da pasada década dos 90) rematan a secundaria obrigatoria cunha competencia aceptable nas duas linguas oficiais, pero cun acusado desequilibrio en detrimento do galego: case o 70% respostou que fala única ou preferentemente castelán, e só fai un uso similar do galego o 30%.

O Seminario de Sociolingüística da RAG desenvolveu a investigación. O seu coordinador, Henrique Monteagudo, lembrou que coa investigación “tratábase de ver se ao final da ESO se consegue unha competencia bilingüe equilibrada. No 2009 constatábase un desequilibrio a favor do castelan, que agora mantense e nalgúns sentido acentúase”.

De xeito global, a xeración Z ten unha comptencia máis alta en castelán ca en galego e aparecen diferenzas relevantes segundo o perfil lingüístico do alumnado, se viven en cidades e vilas ou no rural, e a titularidade do centro en que estudia.

Así, os centros que non son de titularidade pública volven a puntuar baixo nas competencias lingüísticas: arredor dun 55% do alumnado dos centros privados e un 40% dos concertados remata o ensino obrigatorio “cunha aceptable capacidad para expresarse por escrito en castelán pero con problemas para facelo en galego, mentres que nos institutos de titularidade pública esa porcentaxe se reduce a menos da metade”.

O estudo é claro en este punto: “O alumnado dos centros públicos remata a ESO cunhas competencias superiores en galego, incluso as subcompetencias comunicativas orais son máis elevadas no apartado de fonética e gramática”.

A investigación da RAG pon de manifestó que o ensino consegue que os rapaces galegofalantes “sexan máis bilingües”, pero non “que os castelofalantes sexan máis competentes”” no uso do galego, sinalou Henrique Monteagudo.

Éste acompañou na mañá deste martes ao presidente da RAG, Victor F. Freixanes, á profesora da USC e coordinadora do grupo de traballo do proxecto, María López Sández, e á deputada provincial de Lingua, María Ortega, na presentación da investigación.

Á vista dos resultados do informe os autores da investigación e a RAG téñeno claro: a política lingüística non está funcionando. No temos “receitas maravillosas”, suliñou Víctor Freixanes, “pero esto debería obligar a unha reflexión”.

María López Sández incidiu en que son os galegofalantes iniciais e, especialmente dos centros púlicos, os que acadan máis competencias bilingües. A escola está garantindo esas competencias pero incidiu na cesidade de trabajar máis no ensino coa oralidade e, moi especialmente, de promover conextos de uso. “A lingua dirímese no uso, de ahí a importancia de que sexa unha lingua vehicular”.

Á vista dos resultados do informe os autores da investigación e a RAG téñeno claro: a política lingüística non está funcionando. No temos “receitas maravillosas”, suliñou Víctor Freixanes, “pero esto debería obligar a unha reflexión”.

Lembrou que se trata dun estudio científico (“a Academia non emite gratuitamente opinións”, lembrou, senón que “reúne datos, investiga, analisa…”) e del se constata que temos “un problema” na perpetuación da lingua entre os máis novos.

Víctor Freianes coincidiu con López Sande en demandar “espazos de uso” do galego máis alá do ensino. “Onde está o idioma nos medios, no cinmea, nos subtítulos, nas redes sociais, nas proposta de ocio, do lecer, da empresa?” Preguntouse o presidente da RAG, para engadir que eso é “fundamental para que nos máis novos entendan que a lingua non é