Leo en “La Región” un artigo do historiador J. M. Eguileta sobre a ponte medieval ourensá de Pelamios que o río Barbaña destruíu na arroiada do 14 de xullo de 1945 e á que nos referimos na nosa pasada columna. Canto máis eu cavilo naqueles días, con meirande agudeza me proe na lembranza o suceso terríbel da riada. O que vin con ollos de meniño confóndeseme co que se falaba nun Ourense que, días máis tarde, ía ser conmovido, coma o mundo enteiro, polas noticias de Hiroshima e Nagasaki. Tras abrírense, nunha noite sen parangón, as portas do ceo, disque o río da Barbaña forzou, tumultuoso e feroz, as propias marxes. Derrubou, ou danou, coa Ponte Pelamios, os pontós de pasar a pé enxoito que favorecían o tránsito suburbial.
Por Porto Carreiro arriba, e xa na miña rúa de Reza, eu vin mulleres en camisón e cabeleira revolta que carpían desesperadas e camiñaban descalzas a pedir a intervención das autoridades. En Vilanova dos Infantes, que tamén se viu afectada, vin enormes penedos que afloraran á luz tras milenios de estaren soterrados a boa fondura. Pasaban, aos pés da Alameda, cabezas de gado morto e levado polas ondas turbulentas coma escuros ecoares do Psalmista. Unha grande casa de pedra que se erguía onda o barrio do Polvorín foi achandada polas augas iradas, que lle arrastraron, río abaixo, o perpiaño todo. Díxose que, pasados días, un fato de rapaces da Barbaña capitaneados polo lexendario Suso, viron xurdir nun banco de area que se formara coa encheita, unha mata de estrañas plantas que resultaron ser o cabelo dun señor reloxeiro que o río traguera e sepultara nos novos sedimentos.
Eguileta infórmanos de que o concello habilitou axudas destinadas a subsidiar os prexudicados. Neste clima de catástrofe local recibían os ourensanos a noticia das bombas atómicas que levaron morte ao Xapón e tinxiron a Humanidade de loito. Por un intre, a esperanza aniñara nos corazóns atribulados. O réxime de Franco ía caer, coma os de Italia, Alemaña, Xapón e resto do mundo nazi-feixista. Houbo temor nos franquistas, sobre todo, no intre histórico en que España foi excluída na constitución da ONU, sempre en 1945. En Galicia formábanse, en disciplina nova, as organizacións partisanas. E eu vin desde o corredor da miña casa familiar, unha manifestación de franquistas que arboraban pancartas contra a ONU fronte a un Goberno Civil desde o que xesticulaba e gargarizaba a súa arenga Muñoz Calero.
Pero a sensación de regreso republicano diluíuse cando anos despois Eisenhower, presidente dos Estados Unidos e antigo comandante en xefe aliado, voou a Madrid para abrazar un Franco que ría feliz sentíndose protexido na nova orde mundial. E a noite de pedra facíase perpetua.
