A mirada intelixente do arxentino César A. Núñez sobre a nosa cultura levouno a cualificar a Luís Seoane como “uno de los gallegos más gallegos del siglo XX”, que garda un evidente paralelismo coas palabras que lle dedica Francisco Ayala ao intelectual galego, “el más exiliado de los exiliados”. Probablemente ambos perfís, aparentemente hiperbólicos, conflúan no desexo de querer expresar a rotundidade dos seus principios e a coherencia con que os defendeu durante toda a súa vida. Efectivamente, como exiliado galego Seoane sempre sentiu o posible regreso a Galicia como comunicación e reintegración na súa cultura, imposibilitado pola situación política do franquismo, empeñada en lograr o esquecemento dos ideais dos exiliados. Neste dilema, a chegada de Isaac Díaz Pardo a Bos Aires en 1955, hastiado das miserias da ditadura e da falta de libertades, nun proceso que podemos calificar de “desterritorialización”, supón para Seoane un diálogo na procura da sua “territorialización” e regreso. A partir deste momento as relacións entre ambos desenvólvense entre ausencias, encontros e desencontros á maneira de como os concebían Montaigne e os humanistas europeos da época, como debate e como diálogo. Como consecuencia as cartas entre ambos cobran unha importancia decisiva na súa relación porque son o diálogo e o debate, o encontro que continúa durante as ausencias. Será neste contexto de necesidades e urxencias que Seoane concibe o Museo como posibilidade de recuperación da comunicación co seu pobo e como presencia permanente entre os artistas coetáneos, un discurso furtado pola ditadura franquista. A identificación de Seoane co Museo non pode interpretarse máis que como a procura dun fogar que lle furtaron. Pero o único arquitecto capaz de facer o plano desta súa vivenda é Díaz Pardo que establece un fecundo diálogo con el cando estaba a fuxir do autoritarismo na procura dos soños dos exiliados.
A xénese remota da creación do Museo témola que buscar nas interminables discusións e debates entre Seoane e Díaz Pardo iniciados en Bos Aires e continuados, con maior intensidade, durante as primeiras viaxes de Luís a Galicia a partir de 1960. Non debemos esquecer a importancia que tiveron os faladoiros e tertulias dos cafés que substituíron con aproveitamento a rixidez e academicismo das cátedras universitarias. O mesmo Seoane (21 de marzo de 1960) deixa constancia da función pedagóxica do debate: “Fue una lástima para mí no haber coincidido contigo en Lisboa o aquí. Hubiésemos hablado y discutido mucho y por mi parte hubiese sacado provecho de las discusiones contigo”. Nalgunhas respostas epistolares de Isaac, non exentas de ironía e humor, amósanse as dificultades do proceso: “Lo peor para los bajocubertistas es que dado el mecanismo de tu dialéctica tenemos pocas posibilidades de éxito, porque tú partes de que te gusta lo que te gusta y que te gusta que te guste lo que te gusta. Entonces... apaga y vámonos y al cuerno con los dialécticos que han sembrado la duda sobre la creencia tradicional de que la realidad tenía algo que ver con el deseo. De todos modos si te anima vente y discutimos.” Este reto dialéctico sobre a decoración en cerámica podemos trasladalo, por sorte, a toda unha relación que trascende aos interlocutores e interpela a toda Galicia.
De aquí que o Museo citado existise desde moito antes da súa inauguración en 1970 tal como lle expresa Seoane a Isaac noutra carta (14 de outubro 1964) na que tamén confesa que o texto fundacional publicado no número 1 dos Cadernos do Laboratorio de Formas de Galicia era un resumo “das nosas conversacións arredor da súa constitución”. Tanto é así que son numerosas as cartas nas que se discute a fidelidade dos textos escritos ás conversas previas que cobran o antigo valor da palabra empeñada. Podemos dicir, xa que logo, que se trata dun museo alicerzado conceptualmente na palabra e no debate. Unha conversa entre promotor e arquitecto.
