Faro de Vigo

Faro de Vigo

Contenido exclusivo para suscriptores digitales

X. L. Axeitos

X. L. Axeitos

Numerario da Real Academia Galega

Orde dos libros (IV)

Queremos rematar o epígrafe dedicado ao mundo do libro, á bibliofilia, coa lembranza dos grandes deseñadores gráficos e tipógrafos polaco-españois Mariano Rawicz ( Luov para os polacos, hoxe pertencente a Ucrania, Leopold para os rusos e Lemberg para os alemáns,1908-Chile 1974) e Mauricio Amster (Luov, 1907-Chile, 1980). Ambos son autores e renovadores do deseño gráfico nas editoriais Ulises, Cenit, Zeus, Ediciones Hoy, Dédalo e Renacimiento. De todas conservamos algún libro polo seu interese gráfico máis que polo seu contido socio-político ou literario. Como a tantos republicanos a guerra levounos ao exilio en Chile non sen antes pasar, no caso de Rawicz, polo cárcere franquista. Desta etapa carceraria xurde a súa obra “Confesionario de papel” (Valencia, 1997), publicación que coincidiu no IVAM cunha exposición, con magnífico catálogo, dos traballos do seu compañeiro Amster que inclúe a memorable “Cartilla escolar antifascista” (Valencia, 1937) da súa autoría.

Este escudriñar bíblico dos nosos últimos artigos está a supoñer tamén unha viaxe tan inesperada como sorprendente pola vida. Como biblioteca lida, de dimensións lectivas e lectoras conquistadas, o que quer dicir persoal e intransferible, constitúe un curioso documento de identidade no que non tiña reparado. De aquí que sinta como un ben persoal os libros que me rodean, que me fan compañía e que, como bos amigos, estou desexando falar con eles. Debe ser este o motivo polo que non soporto o extravío dun libro, circunstancia tan frecuente que acaba provocando un irracional estado de ánimo que acaba sempre, probablemente por deformación relixiosa, en blasfemia.

"Sinto como un ben persoal os libros que me rodean, que me fan compañía e que, como bos amigos, estou desexando falar con eles"

decoration

Cando as lagoas memorísticas son xa evidentes (de case todo hai máis de vintecinco anos, que dicía Gil de Biedma) quedei sorprendido da posibilidade de coñecer a historia, lugar e interese ou necesidade pola que cada libro chegou á nosa particular biblioteca. Coa axuda inestimable, por suposto, do máis humilde dos exlibris, esa marca de posesión, a sinatura propia non sempre coa data e lugar da adquisición. Mesmo me transmite cada libro a lembranza da oportunidade e do achegamento concreto de cada adquisición. Estimamos que non é mérito singular esta circunstancia, se acaso o afortalamento co que, pasados os anos, a memoria se reforza para paliar a disminución doutras destrezas adquiridas.

Probablemente sexa esta circunstancia dunha adquisición lenta, urdida e pensada, que pode ser disfrutada a cada instante, a causa principal de dotar os libros propios dun valor sentimental distinto doutras propiedades aparentemente máis costosas. Non me importaría vender, en caso de necesidade, unha propiedade herdada pero desfacerme dun libro... están suliñados moitos deles, con anotacións marxinais, marcas de posesión imborrables, como se fosen cicatrices da vida. Teño fronte de min, estou lendo agora mesmo o lombo dun título en, o máis visible do conxunto, maiúsculas negras, tipos didot de corpo cincuenta, ERASMO Y ESPAÑA. Deseguida se precipita a lembranza da súa lectura, recomendada por Lázaro Carreter, na biblioteca universitaria de Salamanca. Esta lectura inicialmente obrigada será totalmente poseída e anosada cando anos máis tarde puiden comprar o libro, relelo e suliñado nun acto de afirmación posesivo tan singular que non podo evitar collelo de vez en cando para renovar o voto da súa utilidade, sempre asociado ao do seu autor, o sabio hispanista Marcel Bataillon. Menos canónica pero igualmente frutífera foi a recomendación da obra “El Defensor de Salinas” feita polo profesor Santiago de los Mozos (“señor de los Mozos”), axudante daquela de Lázaro, que acababa de chegar de Venezuela. Foi a lectura desta obra unha sorpresa tan grata como novidosa; levábamos vareando a cotío na xeración do 27 e non dera caído ningunha froita tan sabedeira.

Por este motivo non entendemos as vendas da biblioteca propia, semella vender sentimentos, vender a intimidade o que comporta unha ética e moral simoníacas. Pero abonda de digresións e retomemos o tema da serie: rematamos a anterior colaboración en México lembrando, como síntese ilustrativa da riqueza do tema da imprenta e da bibliofilia en xeral, a editorial Fondo de Cultura Económica. Case nos atrevemos a dicir, sen errar na nosa apreciación, que non hai biblioteca no mundo hispánico que non teña algún libro deste selo universal. Así se explica que durante moito tempo o Atlántico fose, mediante o comercio do libro, unha vía de comunicación que tamén exerceu unha secreta pedagoxía da liberdade, tal como expresa a obra “Un viaje de ida y vuelta. La edición española e iberoamericana” 1936-1975, (Siruela, 2006).

Compartir el artículo

stats