Déanme licenza os, sempre moi amables, lectores destas crónicas semanais para poder iniciar as presentes liñas co relato dunhas curiosas -e mesmo poida que simpáticas, ao meu ver- anécdotas reais; tan reais como a propia vida. Pois érase unha vez, a primeira das tales, que un moi coñecido comunicador radiotelevisivo foi dar unha conferencia na súa vila natal, aló pola Costa da Morte. Desde logo, a sala estaba petada -que lle din os rapaces e mais as raparigas de agora-, cun público moi atento a todo canto o seu famoso paisano ía relatando. Daquela, véndose nunha, en aparencia, tan confortable circunstancia, o noso protagonista "veuse arriba" e comezou a explicar que se a Virxe da Barca por acó, que se a Virxe da Barca por aló. Nesa altura, un "boh, boh!" crecente comezou a espallarse ao longo e ao ancho do local de actos. Así e todo, o afouto conferenciante non seu arredou e continou ao seu: que se a "Pedra de abalar" por un lado, que se a "Pedra de abalar" polo outro... De súpeto, e desde a segunda fila, alguén se alzou, afouto. "Mira, Fulano, díghocho de corasón: se seghes a falar e falar dos de Molokai, ímonos todos e aquí quedas ti, soliño, coa túa plática!" Falta explicar, iso tamén, que "Molokai, la isla maldita" vén ser o título dun exitoso filme español dos anos 50 -protagonizada por Javier Escrivá, dirixido por Luis Lucía- e que relata a moi heroica experiencia de San Damián de Molokai cos leprosos da illa do mesmo nome, en Hawai, a fins do século XIX.

Canto á segunda historieta, moi breve, acontece que teño un certo coñecido de meu que asevera non cruzar nunca xamais/xamais nunca o río Deza. Segundo el -e malia declararse arreo ateo practicante-, pasa que os da outra ribeira deveñen ser "xentes pailarocas, sen relixión nin educación, sen santos nin escola". Evidentemente, abondan os comentarios, non si?

Pero vén todo o relato anterior a conto porque imaxino ben que, sen dúbida, xa han de ser uns cantos -acaso moitos- de entre Vdes. aqueles que estean ao cabo da singular noticia. Pois velaí que, segundo un recente estudo -aparecido na revista "Nature Communications", e levado a termo polas universidades de Oxford e Santiago de Compostela (ou Santiago de Compostela e Oxford, "tanto monta, monta tanto")-, sucede que vivimos nesta nosa tribo de tribos, fogar de Breogán e norte de Portugal adxunto nun minifundismo xenético único. E tanto é así que constituímos, xa que logo, o territorio do mundo mundial cunha maior subrestrutura xenética (o que non impide, non obstante, rexistrarmos até un 10% de ascendencia procedente do NO de África: de aí, entón, os mouros/mouras a gardaren os tesouros das lendas?). Ou traducido ao noso roman paladino: que habitamos nunha endogamia secular que foi determinar que poboacións apenas separadas por dez kilómetros non se mesturasen, a través das centurias, con outras veciñas. Retraducido agora á cotidianidade e folclore patrios: que os de Nigrán xamais atravesaron onde Baiona nin os de Baiona cara a Nigrán: "por ir ao baile, perdín a mosa,/por ir ao baile da Ramallosa."/Quedei sen ela, quedei sen ela,/por ir ao baile de Redondela." Re-retraducido aínda ao cinema made in Hollywood, que M. Night Shyamalan visitou de incógnito esta parte da Península polo menos en dúas oportunidades: a, por agora, última delas durante a rodaxe de "O bosque" (2004) -xa saben: os moradores dunha aldea non poden adentrarse nas fragas e souto que a rodean por medo ás critaturas que alí habitan, moi capaces de aniquilaren a comunidade enteira- e unha anterior que tivo lugar, desde logo, cando foi filmar "O sexto sentido" (1999). Xa saben Vdes.: "ás veces, vexo galegos."

Hai xa moito tempo que Fernando Díaz-Plaja -repasen "El español y los siete pecados capitales"- identificou a envexa como o maior vicio hispano (mentres, a soberbia invade a franceses, británicos e australianos; a ira desequilibra os yankees; a cobiza é cousa, especialmente, de suízos e de austríacos). Non será este, seu, humilde cronista quen lle vaia levar agora a contraria a D. Fernando, a quen as órbitas planetarias lle sexan propicias. Así e todo, non deixo de pensar que a dieta atlántica -malia as súas moitas, e probadas, virtudes- ben pode constituír unha clave esencial respecto desa desidia galaica por irmos picar en galiñeiro alleo. E é que, perante dun lacón con grelos -e xa non digamos logo dun cocido cos seus "santos sacramentos"-, quen se ve no tránsito de trocar a gula pola luxuria? Así as cousas, antes mesmo que a chegada do Ave e/ou a consolidación doutras infraestruturas e I+D varios, os nosos lexítimos representantes ben poderían esixirlles aos gobernos das Españas que artellasen unha partida especial nos orzamentos patrios, e destinada a esta fin do mundo, para encher a Terra, desde Viveiro a Tui, desde Verín á Coruña, desde o extremo occidental do Barbanza ao límite dos Ancares co reino de León, non só desas escintilantes pastillitas azuis senón aínda de abundantes doses de nitrito de alquilo, bremelanodita e/ou compostos de yohimbina. Todo iso antes de que nos extingamos para sempre. E é que, ao mellor e como afirma outro coñecido de meu, non é xa que non se actúe pouco; é que sempre andan a actuar os mesmos!