Facía memoranza dos días nos que eramos novos, visitabamos lameiras e toda clase de paraxes lacustres e descoñeciamos a palabra "humedal". Ela debeu de entrar no argot conservacionista unida á difusión de Las Tablas de Daimiel polo televexo de Rodríguez de la Fuente. Deste dictame é un meu amigo de moita autoridade en materia literaria. Tocaba eu aquí o poema famoso de Fernand'Esquío (ou Fernando, desenvolto) ou Esguío ou, mesmamente Escallo. O que goste de imaxinar a anécdota que incitou un poeta calquera á composición dunha bela cántiga pode fabricar fantasías coma esta a seguir.
O trovador Fernando Esquío, cuxa estirpe está arraizada nas terras de Ferrol, Xubia, Trasancos e así, vai visitar o máis profundo e misterioso lago de Galicia que, como se sabe, é o de Doniños. Olla, o trovador, como tres raparigas corren por un silbeiro, ás risiñas e refucindo as saias ornadas de fitas verdegaias. As mociñas agáchanse entre unhas espadañas con foguete, se se me permite a anacronía, na ponta. Fernando Esquío, curioso, ocúltase tamén, aínda que el o fai por tras dos petoutos. Espreita Esquío, curioso. As mozas calan o riso e ollan, con atención e algunha gargallada reprimida, cara unha riba.
Polas beiras do lago de Doniños vai un fermoso e xove cazador, co arco na mao. Anda ás aves, o mozo. O cazador, enlevado polo canto dun xílgaro, non lle dá disparado a frecha mortífera a unha arcea que moito el gostaría de comer asada no día seguinte. O cazador continúa polas ribas do lago.
As raparigas rin, xa francamente. Fernando Esquío volta o poboado e, se cadra nunha taberna do camiño, recada a cítola e compón unha cántiga nova que, coma a de Cunqueiro, se chamará Ribeira con certeza. El ouvira os risos das mociñas e distinguiu, entre elas, o timbre de cristal dunha que ben quería.
Fernando Esquío soña que el é o cazador e que unha das gorxas ridoras é a da súa amiga. Canta Esquío pola voz desta nun xogo de finximento múltiple. "Vaiamos, irmana, vaiamos folgar / nas ribas do lago, u eu vi andar / a las aves meu amigo". É cántiga "lakista", o cal, segundo X.M. Álvarez Blázquez, constitúe unha rareza nas letras galegas de todos os tempos.
