Bruno Arias (Vigo, 1998) apenas tiña cinco anos cando a súa tía, a poeta Xela Arias, faleceu antes de tempo. Malia ser unha das súas referentes no artístico e no persoal, non lembra nin sequera unha conversa con ela. Cando a finais de 2020 soubo que lle adicarían o Día das Letras, Bruno empezou a argallar a idea de facer un documental: “Queriamos facer unha cronoloxía da súa vida para divulgala, pero, pouco a pouco, fómonos dando de conta de que a parte emocional dende a perspectiva do seu sobriño era o interesante”. Deicidíu, entón, que quería amosar ao mundo a súa contradición: “É unha persoa fundamental en como concibo a miña vida e en como me concibo a min mesmo, pero, á vez, todo o que sei dela é pola súa obra e polo resto da familia”.
Así naceu, aínda nos papeis, Os espazos en branco, un documental que pretende fuxir dos cánones do cinema de non ficción para aportar unha nova e íntima perspectiva sobre a poeta que denunciou o equilibrio e loitou contra a orde establecida. “Ela sempre quixo romper coas estruturas artísticas e procurar mesturas. Nós queriamos seguir ese camiño e facerlle honra”, argumenta Arias. Por iso, para achegarse dende un enfoque menos normativo, comezou un proceso de análise das súas propias emocións ao respecto “e aí todo comezou a coller máis sentido”. Tiñan esa opción para enfrontarse á creación ou facer algo máis obxectivo: “Penso que o enfoque máis rigoroso perde a universalidade do relato. Intentamos ir ao máis sensorial e conceptual. Quixemos dar unha noción do que pode ser sentir iso”. É dicir, descubrir a persoa agochada atrás da personaxe.
Para construír este relato, Bruno acudiu ás persoas que rodearon a vida de Xela dende que naceu en Sarria no ano 1962 ata que faleceu en Vigo no 2003. Familia, amigas, compañeiras de traballo, de xeración poética... O testemuño de todas esas persoas compoñen a imaxe da poeta que foi e da que aínda hoxe é: “Eu vou na procura da miña Xela”, explica Bruno.
Un filme en continuo cambio
Cando Bruno Arias e o equipo que dirixe presentaron o borrador do proxecto, o título era outro: A unidade componse de desorde. Así explica o cambio que se produciu na preprodución: “Tanto aquel título coma este son referencias directas a poemas de miña tía. O vello sintetiza moito todo o que aínda é a película: intentar construír unha imaxe propia en base a relatos moi diversos. Pero o novo pensamos que é máis acaído. Todo o que evoca ese poema ao que fai referencia sintetiza o que se vai sentir no filme”, argumenta Arias.
Un equipo novo e preparado
Unha das peculiaridades desta produción audiovisual á marxe do contido é a idade de todo o equipo, que están todos na vintena, agás o produtor executivo: “Acabamos de rematar a carreira e algúns aínda seguen, pero iso non resta nada á profesionalidade que se está a demostrar na rodaxe”, puntualiza. Ademais, o proxecto conseguiu unha das subvención da Axencia Galega das Industrias Culturais (Agadic), algo pouco habitual en creadores noveis: “Agradezo moito que se confiase en nós para isto. É difícil acceder a estas axudas sen ter nome e por iso a responsabilidade que temos agora é moi grande”, remata.
