Desde que en 1943 e 1944, Leo Kanner e Hans Asperger nos comunicaran as súas achegas sobre o autismo, a día de hoxe foron moitos os cambios, polémicas e controversias que tiveron lugar e aínda continúan, ata chegar actualmente a denominalo Trastorno do Espectro do Autismo (TEA).
Termo por outra banda utilizado pola Guía de Consulta dos Criterios Diagnósticos da American Psychiatric Association o DSM-5 do 2013, que se publica periodicamente, pero non sempre aceptada por colectivos da clínica médica especializadas neste trastorno. Lembrémonos que o termo autismo derivado do grego, fora utilizado por primeira vez por Eugen Bleuler en 1911, coma un síntoma da esquizofrenia.
Kanner, en 1943 a súa descuberta sobre este trastorno dálle o nome de Autismo infantil precoz, e Asperger en 1944 pola súa banda a estes pequenos sabios chámalle Psicopatía autista.
O termo Autismo infantil precoz, muda a denominarse pola DSM Esquizofrenia infantil en 1952. En 1980 o DSM-III fala de Autismo infantil, Psicoses infantís e Esquizofrenia infantil, para en 1994 ó DSM-IV mudar o termo a Trastorno Xeneralizado do Desenvolvemento (T.X.D) e clasifica os autismos en: Trastorno autista, Trastorno desintegrativo infantil, Trastorno xeneralizado do desenvolvemento non especificado, Síndrome de Rett e aparece por primeira vez a Síndrome de Asperger.
“27.000 persoas en Galicia e 3.000 en Vigo poderían estar afectadas por TEA”
O autismo pasa por así dicilo de puro a complexo e de un a moitos autismos, a través dunha evolución teórica da súa etioloxía baseada na psicanálises (anos 50 e 60); teoría da mente (60 e 70); e posteriormente nas teorías da función executiva; coherencia central ou a teoría da cegueira o contexto.
Os TEA pasaron de ser unha entidade distinta do desenvolvemento a un cadro clínico diferenciado. O modelo médico imperante da paso a un modelo social, cuestionándose os seus déficits e abríndose paso o termo de neurodiversidade. En diferentes individuos, os TEA probablemente teñen diferentes causas e etioloxías, e nun só individuo diferentes síntomas poden ter diferentes orixes, o que determina a súa complexidade no eido da investigación. Por outra banda, nos autismos poden convivir problemas asociados de saúde mental, discapacidade intelectual, epilepsia e outros de tipo neurolóxico.
“Os TEA non se poden curar. Conviven coa persoa de por vida”
Os TEA non se poden curar, afectando a persoa de por vida. En calquera caso, de ser un trastorno raro pasou a ser unha condición común. Actualmente, aceptase o número de casos do 1 por 100. En Galicia 27.000 e en Vigo 3.000 persoas, poderían estar afectadas por TEA. Nas estatísticas que chegan as nosas mans, a proporción entre homes e mulleres afectadas por TEA soe ser de 4:1, e no caso da síndrome de Asperger de 10:1. Existiría un efecto protector feminino? O que si sabemos é que se estivo diagnosticando mal a un gran número de mulleres e nenas con TEA. As propias investigacións no terreo dos TEA, exclúe moitas veces a participación feminina, e o criterio xeral fainos pensar de que o autismo sexa unha condición predominantemente masculina.
Pais, mestras, psicólogas e médicos poden non pensar no TEA cando ven unha nena que esta a loitar socialmente. E mesmamente o TEA pode verse diferente nas mulleres. Tamén neste ámbito as mulleres, unha vez mais, estarían discriminadas.
“As mulleres poderían estar discriminadas tamén neste ámbito”
Os estudos do TEA nas persoas adultas están aínda lonxe de desenvolverse. O que si confirmamos nos nosos servizos de diagnóstico, é a constatación de casos en persoas maiores, que se achegan soas ou acompañadas polos seus familiares para ser avaliadas. Un home de mais de 65 anos, acompañado pola súa parella, quixo saber si era “autista”. Unha vez confirmado o diagnóstico, a esposa comentou: “xa me parecía, leva toda a vida sen dicir palabra, e sen apenas saír da casa...iso si mellor persoa non a hai coma el”.
