Libros destacados da semana

A maternidade é unha illa

Tecendo o baleiro

Fabio Rivas

«Convertérase en experta en imitar sorrisos falsos. En disimular que cargaba a morte no ventre, no corpo, na lingua toda. Pero xa antes levaba demasiado tempo a vivir unha vida que nunca fora súa. O prezo era desfacer costuras cada noite.»

A revisión e reinterpretación da figura de Penélope dáse, acertadamente, con frecuencia no noso sistema literario. Se cadra, a máis recoñecida e espallada é a perspectiva feminista que Begoña Caamaño lle outorgou en Circe e o pracer do azul, mais foron moitos e moitas antes—pensemos, por exemplo, en Xosé María Díaz Castro ou Xohana Torres— quen a empregaron como símbolo na súa produción.

María Besteiros (Vigo, 1979) estréase na novela cunha obra curta, finalista dos premio Xerais, que proporciona unha outra ollada, orixinal e focalizada na intimidade dunha familia tan eivada que pouco a pouco se esvaece coma fariña entre os dedos.

En Ítaca, o mito de Penélope emprégase para abordar unha realidade contemporánea marcada pola perda, a dor e o baleiro. A heroína homérica que tece e destece para adiar o inevitable aparece agora na pel nunha muller madura que, logo perder a súa filla no parto e ser sometida a unha histerectomía, habita un corpo que, dalgún xeito, xa non lle pertence e mais un fogar que se converteu nun santuario de ausencia. A Penélope de Besteiros non agarda por ninguén: o seu Ulises é un home emocionalmente iletrado, que foxe, que evade e que traizoa. Tampouco Telémaco é o fillo heroico que busca restaurar a unidade familiar, senón un adolescente que, desde a súa vulnerabilidade, se converte no único sustento afectivo da nai.

A narración devala a través dunha prosa íntima e delicada que sabe conter a traxedia sen caer na afectación. Flúe entre o poético e o realista, e mais dota de humanidade unha protagonista que se sabe fronteiriza: nin viva nin morta, nin nai nin orfa, nin enteira nin esfarelada. O obradoiro, o cuarto que lle debería pertencer á bebé, convértese en refuxio e cárcere, en altar e cemiterio. É nese espazo onde Penélope tece compulsivamente, mentres fóra todo avanza, pezas longas e informes que nada teñen que ver coas creacións coidadas do pasado. A tarefa do tecido agora xorde coma un exercicio de subsistencia; tamén coma unha fuxida: unha viaxe visceral cara a unha illa agochada en ningures.

Ítaca (2025)

Autor: María Besteiros

Editorial: Xerais

Precio: 16,10 euros

Arredor do crime filantrópico

Os límites do idealismo

Estro Montaña

Jack London (1876-1916) foi un escritor intenso, compulsivo e contraditorio, que admiraba a Nietzsche pola súa idea da vontade de poder e que ao mesmo tempo cría na sociedade sen clases. Deste autor publica agora Hugin e Munin -verquida ao galego por Iago Nicolás Ballesteros- a novela Asasinatos, S. L., un proxecto inacabado do autor de Cairo branco e que despois da súa morte rematou o escritor de misterio Robert L. Fish e que veu a luz en 1963.

O protagonista, Iván Dragomiloff, dirixe unha axencia que elimina aqueles que considera perniciosos para a sociedade. Convertido en xuíz moral, terá que enfrontarse aos perigos do seu rigor inquebrantable e nun momento no que a situación dá un xiro radica,l deberá aceptar o desafío de ser el mesmo asasinado.

A obra, que cuestiona as estruturas sociais do seu tempo, está cargada de suspense e intriga, provocanco no lector unha reflexión sobre o poder, a moralidade e as consecuencias de xustificar a violencia, neste caso exercida por unha organización disciplinada nunha sociedade capitalista. Con estilo sinxelo, a novela, que resulta entretida, ponnos sobre aviso canto aos límites do idealismo nun mundo inxusto, no que a civilización non está moi lonxe da selva. E parece advertir de que ningún sistema, por ben intencionado que sexa, pode evitar a corrupción cando se transforma nun negocio.

Asasinatos S.L. (2025)

Autor: Jack London (trad. Iago Nicolás Ballesteros)

Editorial: Hugin e Munin

Precio: 16 euros

Conto acumulativo

Boa base de futuro

María Navarro

A transformación dun ovo diminuto nunha fermosa bolboreta percorre as páxinas do volume que o escritor e ilustrador Eric Carle vén de publicar na editorial Kalandraka e que, alén do texto, presenta un atractivo extra porque as imaxes cobran vida ao erguerse maxestosas e coloridas sobre a superficie nun Pop-up que acompaña a metamorfose e atrapa a atención dende o comezo.

A eiruga que xorde do ovo resulta ser moi larpeira, procura alimento todos os días da semana e dálle igual a natureza do manxar, todo lle serve, ata que o seu corpo se rebela e pide algo fresco que lle asente o organismo. Continúa a partir de aí o percorrido que a levará á fase final na que se obra a maxia.

O autor escolle o formato do conto acumulativo no que se van encadeando accións a través dunha fórmula sinxela para que o lectorado poida percibir a compoñente lúdica e vaia aprehendo a historia de forma divertida.Abonda lembrar que estas estruturas propias da tradición oral facilitaban a transmisión de narracións que de boca a orella ían pasando de xeración en xeración e por iso moitos contos chegaron ata os nosos días amosando unha riqueza extraordinaria do imaxinario colectivo.

Tamén subxace no texto unha aceptación á diversidade na que a variedade de perspectivas supón a posibilidade de construír un mundo máis xusto e inclusivo, onde se recoñece a singularidade e particularidade de cada individuo e iso, se se interioriza dende cativos, é unha boa base de futuro.

Unha eiruga moi larpeira (2025)

Autor: Eric Carle

Editorial: Kalandraka

Precio: 16 euros

Intensos relatos

De recomendable lectura

Xosé Feixó

O emisario submarino, publicado por Aira editorial, é a estrea literaria de Félix Longueira, composta por trece breves e intensos relatos, en pouco máis de cento vinte páxinas. No primeiro dos contos, «O Castelo», que transmite a reacción colectiva a un grave accidente na construción, déixase ver xa o estilo literario do autor, dinámico, áxil, vibrante, con linguaxe ricaz e pinceladas descritivas de gran profundidade e imaxe impresionante. Remata así, despois de toda a desgraza: «Gardaron na caixa os ósos, a propia estameña serviulles de mortalla. Enviaron unha presada de obreiros, os máis novos, para cavar a súa tumba no cemiterio. A brigada, despoxándose das chaquetas, chuspindo na terra, deu cabo do foio con furor. A comitiva emerxeu das ruínas, sorteando as ferramentas e o rebo esparexidos, coa caixa ao lombo, seguida a distancia polos camións cargados coas cubas en que aínda fervía o cemento».

Espero que isto cebe a lectura deste e da ducia de contos que o seguen, tan interesantes e de lectura moi amena. O autor, profesor de Xeografía, publicara con anterioridade Breve Historia da Coruña, entendida como paseo pracenteiro pola cidade, e esta experiencia serviulle sen dúbida de ensinanza para a escrita que agora nos achega. As historias que nos conta, do común, veñen incluír situacións inesperadas, estrañas, humanas, fortes e a miúdo intensas, de transcendencia interpretable. Nótase a aprendizaxe eficaz, e mais esas mesmas raiceiras, pois os lugares, as xentes, os grupos, o clima, o mar... todo se sitúa nesa xeografía e se fabula a partir dela. Para os que coñecen o contexto, un tránsito fácil; para os que non, unha inmersión amigable, e, para todos, unha lectura recomendada.

O emisario submarino (2025)

Autor: Félix Longueira

Editorial: Aira

Precio: 17,10 euros

Suscríbete para seguir leyendo