Gerald Durrell e os animais

Da natureza e da literatura

Fotograma da serie Os Durrell (2016-2020).

Fotograma da serie Os Durrell (2016-2020). / ARQUIVO

Recentemente, a serie televisiva Os Durrell (2016-2020) achegou millóns de espectadores á peripecia desta peculiar familia nos anos que pasaron en Grecia. Dous dos irmáns foron coñecidos escritores: Lawrence, con O cuarteto de Alexandría, e Gerald, con diversos libros divulgativos de ton autobiográfico, entre eles a Triloxía de Corfú (1956), na que se baseou a serie. Producida pola cadea ITV, a súa factura británica era garantía de calidade. Con todo, os seareiros de Gerry Durrell (de quen agora celebramos os cen anos do seu nacemento), consideraron que a serie non era fiel aos seus relatos pero xa sabemos que significa adaptar para televisión ou cine.

Admirador dos zoolóxicos desde a súa infancia na India, en Corfú Gerald Durrell comezou a coleccionar animais e a estudalos. Unhas experiencias que plasmou nos seus relatos da triloxía citada: «A miña familia e outros animais», «Bichos e outros parentes» e mais «O xardín dos deuses». O seu amor polos animais viuse animado polo seu profesor e mentor Theodore Stephanides. Xa de regreso a Inglaterra, e durante a guerra mundial, traballou nunha tenda de animais. Tivo que esperar ata 1947 para participar por primeira vez nunha expedición ao Camerún. Alí participou na captura de animais pero sempre procurando que estes tivesen benestar durante o seu traslado e limitando o número de capturas, cousa que non gustou aos zoos de destino.

Durante unha expedición ao Paraguai, viuse afectado por un golpe de Estado, circunstancia que levou a empresa á bancarrota pola dificultade de conseguir os animais contratados. Fixo Durrell outras expedicións a diversas partes do mundo que culminaron coa serie Durrellen Rusia(1984). Fundara a Sociedade para a Preservación da Flora e da Fauna que en 1972 se converteu na Conferencia mundial sobre a cría de especies protexidas en catividade coa fundación dun zoolóxico na illa de Jersey. O mecenado da princesa Ana de Inglaterra deulle publicidade. En 1982 foi condecorado como oficial da Orde do Imperio Británico.

Na serie documental The Stationary Ark (1976) expuxo as súas ideas sobre os zoolóxicos: reserva de especies en perigo, educar os biólogos sobre fauna salvaxe (e non tanto a poboación en xeral) e reintroducir os animais no seu hábitat natural unha vez rematada a cría. En calquera caso, os zoolóxicos deberían ser o derradeiro recurso e garantindo sempre a comodidade dos animais, cun espazo en relación ao seu hábitat e comida variada e a elixir. En definitiva, para Gerald Durrell os zoos deberían usarse para asegurar a supervivencia de especies en risco de extinción e non simples coleccións de animais vivos.

O atractivo das obras literarias e audiovisuais de Gerald Durrell está no feito de que están creadas desde a experiencia e, sen esquecer o rigor (estudou zooloxía e bioloxía mariña), non desde a estrita frialdade científica. Non se limitou a estudar e preservar a vida animal senón que ampliou esta á necesidade de conservar os seus hábitats e darlles garantías dunha vida o máis normal posible.

A súa empatía e paixón permitiulle tecer complicidades, como cando en 1965 conseguiu transportar animais desde Serra Leona nun barco de pasaxe, cousa que non estaba permitida. Durante a travesía, Gerald Durrell aproveitou a escala técnica que o barco fixo en Las Palmas para achegarse a un mercado e comprar alimentos que, pensou, serían do agrado dos animais.

E para personificar o risco de extinción daqueles, na entrada do seu zoolóxico de Jersey colocou unha escultura dun dodo, ave endémica de Mauricio. Cando esta illa foi colonizada a partir do século XVI, quedou vulnerable perante a chegada de animais europeos, o que provocou a súa extinción.

Dentro/Fóra

Desde que as sociedades modernas tomaron conciencia da necesidade de preservar a natureza e, con ela, os animais salvaxes, posiblemente a principal discusión foi se ter animais pechados e gardados en zoolóxicos ou se dar prioridade á súa conservación nos espazos naturais que lles son propios.

Entre nós, a etoloxía –é dicir, o estudo dos comportamentos animais– foi encetada polo catalán Jordi Sabater Pi, residente na Guinea Ecuatorial por conta do Zoo de Barcelona entre 1940 e 1969. Estudoso da vida dos chimpancés, salvou (e enviou á capital catalá) o gorila albino «Folerpa de neve». Ao seu regreso, en 1976 comezou a dar aulas de etoloxía na Universidade de Barcelona .

O divulgador naturalista máis coñecido en España foi, sen dúbida, o castelán Félix Rodríguez de la Fuente, co seu programa El hombre y la Tierra (1973-1980) entre outros programas de televisión. Defendeu as aves rapaces (foi un experto en cetrería) e a vida dos lobos.

Xa máis recentemente e desde o campo da bioloxía, Miguel Delibes de Castro foi director do complexo de Doñana. Experto nos linces, defende a necesidade de non facer parques pechados e de ter presente a vida dos animais domésticos e o impacto ambiental que provocan, incluso contra o bonismo animalista

Suscríbete para seguir leyendo

TEMAS

Tracking Pixel Contents