–Quen naceu antes: o Xurxo Souto músico ou o Xurxo Souto escritor?
–Naceron en paralelo. Hai un libro que se titula O outro lado da música. A poesía (Galaxia) de Luísa Villalta, que eu admiro moito, porque penso que a literatura e a música son os mesmo. Se fago cancións é porque aprendo historias cando ando polo mundo, e cando atopo unha historia nova, cáseque sempre acaba sendo unha canción.
–De que maneira inflúe a música no seu xeito de escribir?
–Dun xeito radical. Agora son profesor de grego e de latín, e nas miñas clases procuro sempre introducir a música. Penso que a música é unha dimensión marabillosa do ser humano, e cando introducimos a música en calquera actividade, conséguese unha comunicación máis profunda, máis intensa e máis emocionante. Por iso todos os meus libros están cheos de referencias a cancións e, como che dicía antes, a algunhas das historias deses libros convertínas en cancións. A música, nomeadamentea música popular, adoita considerarse unha arte menor, mais eu coido que é a maior das artes. A sensación de felicidade que nos proporciona a música é algo que reside no máis profundo das persoas; dende aqueles momentos en que estabamos no ventre das nosas nais, xa escoitabamos música, a música do corazón, por iso é algo que nos fai sentir tan ben.
–E de que xeito inflúe a literatura na súa música?
–A miña non é unha literatura creativa. Eu non invento historias nin tramas, o que fago é transcribir feitos que aconteceron. Eu teño asombro pola realidade: primeiro pola realidade que coñezo, pero cando viaxo, descubro outras realidades moito máis variadas, cos seus matices negativos e positivos, e todo iso acaba sendo música e literatura. Nesta “xira” que estou dando para celebrar os meus vinte anos na literatura, a todo sitio que vou, fágolle unha canción, cousa que xa me pasaba en cada concerto de Os Diplomáticos.
–Que autores e que libros o influíron máis?
–Unha chea deles, comezado polos clásicos, Homero e Virxilio, pero como vivimos nun país marabilloso, cheo de escritores e artistas, xa temos en Galicia o escritor clásico por excelencia, que non é outro que Álvaro Cunqueiro.
–O tema estelar da súa literatura é o mar. Cando empezou a interesarse por el e polas súas xentes?
–Empecei a interesarme polo mar cando me decatei de que a miña educación fora unha estafa. Eu nacín nunha cidade que é coma un barco, está metida no océano, pero das cousas do mar nunca me falaron na escola. Por iso falo de estafa. Resulta que había un universo marabilloso diante de min, o máis interesante da vida, e ninguén me falaba del. Por iso deume por preguntar, para saber máis e máis cousas do mar. Por exemplo, semella que sempre se acordan do mar cando hai traxedias, como a destes días en Terranova, pero iso é froito dunha educación terrícola, como a que recibimos moitos, cando de feito o mar é o único futuro que temos.
–E iso non di nada bo nin da educación que recibimos nin de cómo se reflicten as traxedias no mar, casos coma o de o “Vila de Pitanxo”.
–Non hai nada mais terrible que a morte no mar, fóra da casa. Hai quen di que morrer no mar e morrer dúas veces. Pero temos que situar o tema no seu contexto, non hai que deixarse levar pola mala literatura. Estamos a falar, outravolta, dun accidente laboral, e a mellor homenaxe que se lle poder facer ás vítimas e as súas familias é que se estuden e analicen as causas dese accidente. Estas cousas non deben quedar nunha nube de lamentos.Menos imaxes tópicas e superficiais e máis velar pola seguridade dos traballadores do mar!
–O seu debut literario foi O retorno dos homes mariños (Xerais, recén reeditado). Como lle xurdiu a idea de escribir este libro e de onde (ou de quen) sacou as historias que nel conta?
–Son historias da Coruña, a miña cidade, e un día descubrín que alí había unha figura mitolóxica, a dos homes mariños, aos que seica viran na Praia de Orzán no século XVI. A partir dese sucedido argallei unha novela con historias do mar e con historias da miña xeración,os fillos da xente que viña á cidade dende as aldeas a traballar na beira do mar. E iso que pasa na Coruña tamén pasa en Vigo, por iso sempre digo que Vigo e A Coruña son a mesma cidade, malia que os tópicos interesados intenten distanciarnos.
–Escribiu sobre o Gran Sol (Contos do mar de Irlanda, A gran travesía de Chiruca Macallás...). Non se lle pasou pola cabeza embarcarse nun barco de altura e contar a vida dunha marea, como fixo recentemente Antonio Lucas en Mala mar?
–Curiosamente, antes de embarcarse, Antonio Lucas chamoume, pero teño que confesar que a min nin se me ocorreu nunca embarcarme. Felizmente xai ha novelas dabondo que contan experiencias como esta...
–Cales son os seus próximos proxectos literarios?
–Estou pescudando na Lenda de Santo Amaro, que resulta que é un santo que, en realidade, non existiu. Amaro é unha figura mítica que, coma no caso do irlandés Brandán, foi atopar a Illa do Paraíso. E, por certo que, hai unhas semanas, comprobei que Santo Amaro tamén é moi celebrado en Lisboa, seguramente porque o levaron os galegos que emigraron alí durante séculos. De feito, Amaro é un mito antiquísimo.
