Os vampiros, seres da noite e bebedores de sangue, protagonistas de historias de terror, amantes insaciables e eternamente novos, son agora próximos aos seus fieis seguidores; xa non dan medo e teñen inquietudes. As nosas inquietudes. Seguen sendo sobrenaturais e, ao mesmo tempo, máis humanos que nunca. Que aconteceu polo camiño? Mentres que os nosos vampiros, os de agora, viven tan perdidos no amor como calquera outra persoa, os seus antepasados emanaban de rumores xurdidos na Europa do Leste polas guerras e epidemias. Desprendíanse dos cemiterios como vagas respostas a feitos, para a época, inexplicables.
A literatura gótica fixo irromper o mito definitivamente. En 1819, publicouse Vampiro de Polidori, un relato que, a partir dun texto inacabado de Lord Byron, recollía o imaxinario popular e sementaba os cimentos do vampiro romántico. Con todo, a gran revolución chegou cunha novela que, no seu momento, pasou desapercibida: Drácula (1897) de Bram Stoker. Desde entón, os vampiros non tardarían en chegar á gran pantalla, onde alcanzarían o seu máximo esplendor e, finalmente, volveríanse un máis entre nós.
As primeiras adaptacións, Nosferatu. Unha sinfonía de horror (1922) e Drácula (1931), na que Bela Lugosi interpretou o papel da súa vida, terminarían de construír o arquetipo de vampiro aristocrático e con capa; ao tempo que as vampiras, personaxes recorrentes na súa historia, se envolvían na idea da femme fatale. Aínda así, as novas maneiras de entender o mundo continuaron a perfilar a súa figura. A humanidade vampírica abriuse camiño nunha sociedade ligada ao cambio e, desde a pluma dos escritores románticos, aqueles monstros chegaron ata a cultura pop dos nosos días, a través de cómics, videoxogos, xogos de rol, películas ou series de televisión.
“Os vampiros deixan de dar medo, mentres que o ser humano vólvese un personaxe aterrador”, escribe o amante dos vampiros e xornalista David Remartínez no seu libro Unha historia pop dos vampiros (2021). E a verdade é que o cine vampírico propón certas parábolas políticas, metáforas de todo aquilo que desestabiliza a sociedade. En palabras de Voltaire: “Ninguén oía falar de vampiros en Londres nin en París. Confeso que nestas dúas cidades houbo mercadores e xentes de negocios que chuparon á luz do día o sangue do pobo; pero non estaban mortos, senón corrompidos”.
Carentes xa de escuridade, presentáronsenos personaxes como o Conde Draco de Barrio Sésamo, un vampiro divertido e mesmo tenro para os máis cativos que, lonxe de obsesionarse co sangue, non podía deixar de facer contas. Os números eran a súa obsesión, como a procura da identidade na novela que Anne Ricci publicaría un ano despois, Entrevista co vampiro (1973). Así, comezaban a buscar o seu lugar na nosa sociedade, en series como True Blood (2008). Coa man das novas narradoras, xorden ademais visións como a de Unha moza volve soa a casa de noite (2014), western de terror dirixido por Ana Lily Amirpour e no que a súa protagonista só ataca homes que agreden as mulleres.
Sen dúbida, unha das repercusións máis notables foi a saga Crepúsculo (2005), convertida en fenómeno de masas, e onde o romance prevalece fronte ao terror e os vampiros brillan coa luz. As estacas, os allos, os crucifixos deixan de ter efecto contra seres que viven atormentados polas paixóns humanas. A pulsión sexual, o seu primitivo instinto tornouse en medos e incertezas, nunha procura de algo máis ala da súa natureza irreverente. Os vampiros poden ser fortes e, ao mesmo tempo, vulnerables, como os tolos namorados de Só os amantes sobreviven (2013).
Os vampiros da actualidade enfréntanse, daquela, ao medo ao descoñecido como lle acontece á Vampirina de Disney e veñen converterse nun reflexo de nós mesmos neste futuro incerto. Por fin, liberados das regras dos vampiros tradicionais, tal vez na rúa ou mentras lemos o xornal, a plena luz do día, un vampiro estea paseando moi preto de nós.
