Memorias medievais

Ao sur do distrito de Bragança, o castelo de Ansiães xorde cun dilatado pasado detrás, cuxo inicio se sitúa cara ao terceiro milenio antes de Cristo, cuns primeiros asentamentos que logo levarían a unha ocupación practicamente sucesiva desta xeografía, con excelentes condicións naturais de defensa. A partir da Idade Media, a historia do concello de Carrazeda de Ansiães vai unida á da súa fortaleza. Esta vocación defensiva adquire particular importancia durante a Reconquista cristiá. Os séculos seguintes definen un período de crecemento continuo do reduto amurallado, e os reis Afonso Henriques, Sancho I, Afonso II e Manuel I (este último en 1510) recoñecen e promulgan foros á vila de Ansiães.

Na súa cota máis elevada, o castelo rochoso ten planta ovalada, con muralla de granito de 2,6 metros de ancho que nalgúns puntos alcanza case sete metros de altura, reforzada por cinco cubos de planta cuadrangular, dous dos cales protexen a porta principal. Trataríase dunha área destinada a ser último reduto defensivo para albergar os moradores en caso de contenda bélica. Da súa parte, a torre da homenaxe, de planta cadrada, está dividida internamente en dous pisos, o superior con xanelas. Nunha cota inferior, un segundo muro exterior, tamén de planta ovalada, en pedra de canteiría labrada e escuadrada, delimitaba a zona urbana.

Pero Ansiães, ademais dun castelo, acollía unha cidade medieval ao completo, totalmente amurallada, dotada de igrexa, vivendas e calzadas empedradas. Varias portas daban acceso ao espazo fortificado, que dista uns seis quilómetros do municipio de Carrazeda. O conxunto está declarado Monumento Nacional desde 1910. Extramuros del atópase a igrexa de São João Baptista, dunha soa nave e dúas entradas laterais, ademais da principal. Trátase dunha xoia da arquitectura relixiosa de afastada fundación que podería ter raíz prerrománica, con diversas adaptacións e restauracións durante a Baixa Idade Media. A contorna debeu utilizarse como necrópole, xa que preto do atrio poden verse varios sepulcros antropomorfos. Aínda no interior do recinto amurallado levántase outra igrexa, a do Salvador, outro tesouro que destaca polo Pantocrátor da portada principal, considerado o máis completo exemplar do románico portugués. Todo o edificio sobresae polas súas proporcións, harmonía e decoración escultórica.

A situación elevada de Ansiães permitía aos habitantes vixiar a contorna para a súa defensa e hoxe serve de magnífica atalaia para gozar das panorámicas que brinda o Val do Tua, afluente do Douro, onde crecen cultivos de viñedos, oliveiras, almendros e outros froiteiros.A Idade Media foi a época de esplendor da vila, que viu decrecer a súa poboación a partir do século XVI. Sábese que en 1527 algunhas aldeas que constituían o municipio contaban xa con máis habitantes que os que ocupaban o recinto amurallado. Nas centurias seguintes o movemento migratorio agudizouse, ata que en 1737 a capitalidade municipal pasa a Carrazeda. No século XIX o asentamento xa estaba totalmente abandonado e case en ruinas.

Para saber máis da fortaleza e da historia do concello, no centro da capital municipal sitúase o CICA -Centro Interpretativo do Castelo de Ansiães- un espazo que se distribúe en dous pisos e onde se expoñen achados arqueolóxicos atopados a través das sucesivas campañas de investigación realizadas no concello, pero especialmente no recinto defensivo.

Carrazeda de Ansiães é unha da portas de entrada do Parque Natural Rexional Vale do Tua (PNRVT), localizada en Foz Tua, nun edificio recuperado na antiga estación de tren. Trátase dun espazo interactivo que funciona á vez como centro de información e de atención ao visitante.

Suscríbete para seguir leyendo