No santuario do poeta

A Casa-Museo Guerra Junqueiro, Porto

Abílio Manuel Guerra Junqueiro (1850-1923).

Abílio Manuel Guerra Junqueiro (1850-1923).

Preto da Sé do Porto atópase un fermoso palacete do século XVIII dedicado ao escritor Guerra Junqueiro (1850-1923), que recrea a atmosfera na que viviu o poeta e político portugués. Ao seu valor arquitectónico, a mansión suma unha notable herdanza de artes decorativas, de mobiliario, de cerámica, de escultura e de pintura, entre outras coleccións. Tamén hai espazo para exposicións temporais, un auditorio e un amplo xardín.

O edificio foi mandado construír por Domingos Barbosa, cóengo maxistral da catedral portuense. A súa autoría atribúese a Nicolás Nasoni, aínda que non hai certeza respecto diso. Trátase dunha casa nobre edificada en estilo barroco, de planta rectangular, flanqueada por dúas torres laterais na fachada sur, a principal e de maior imponencia. O espazo interior desenvólvese arredor dunha monumental escaleira central de tres tramos a través dos que se accede a cada un dos pisos.

No santuario do poeta

No santuario do poeta

Propiedade da mesma familia durante anos, a casa foi herdada por Isabel Maria, filla do escritor, e doada por ela á Câmara Municipal do Porto en 1940, xunto co legado artístico do poeta, a condición de ser instalado un museo coas coleccións de arte e literatura de Guerra Junqueiro. Inaugurada en 1942, experimentou varias reformas, a última a fins de 2017, con mellora de todos os accesos e estancias.

Abílio Manuel Guerra Junqueiro (Freixo de Espada à Cinta, Trás-os Montes-, 17 de setembro de 1850 - Lisboa, 7 de xullo de 1923), ademais de político e xornalista (tamén pensador, diplomático ou viticultor, entre outras actividades), foi un dos representantes da xeración literaria que posteriormente daría lugar ao grupo de "Os vencidos da vida", ao que pertencían Antero de Quental, Eça de Queiroz, Oliveira Martins e Ramalho Ortigão. Tomou contacto durante a súa estadía en Coímbra para cursar estudos de Teoloxía e Dereito, graduándose en 1873. Foi un dos máis ardentes propagandistas da república, con cuxo advenimento foi nomeado ministro de Portugal en Suíza. Déronlle fama poemas como A morte de Dom João (1874), no que fustigou a corrupción dos costumes, ou A velhice do Padre Eterno (1885), no que atacou a influencia maléfica da Igrexa, entre outros da súa obra. Ao período suízo pertencen algunhas das que están consideradas mellores prosas de Guerra Junqueiro, reunidas logo en Notas sôbre a Suiça.

No santuario do poeta

No santuario do poeta

O museo reconstrúe o ambiente e a disposición orixinal dos obxectos nunha casa que, se ben non foi residencia do escritor, vén actuar como tal, xa que cada sala recrea fielmente a atmosfera íntima da que foi a súa morada real na rúa de Santa Catarina, tamén no Porto. Aquí revélase a outra faceta do poeta, a de coleccionista de arte. Guerra Junqueiro foi atesourando de todo: mobiliario, ourivaría, cerámica, porcelana, tapicería, pintura, escultura?, percorreu aldeas e cidades distantes en busca de pezas antigas e únicas. Así conseguiu reunir o valioso legado que encerra o palacete da rúa Dom Hugo. " Com mil sacrifícos fiz dá minha casa um santuário, a minha casa que é uma obra só minha, e onde não há obxecto que não seja uma palavra (?)", deixou escrito. Rodeado de arte, Guerra Junqueiro dedicou poemas ás súas coleccións. Tamén ás súas loitas persoais, especialmente a monarquía, á que criticou durante toda a súa vida.

En todas as estancias da casa van aparecendo esculturas, pinturas, mobles, pratas e outras pezas de gran valor, testemuño da traxectoria do coleccionista. Son importantes compilacións de arte portuguesa e estranxeira que abarcan desde o século XV ao XIX. O legado resulta tanto da doazón e depósito de Maria Isabel Guerra Junqueiro como de adquisicións da Câmara Municipal do Porto. En todas sobrevoa o espírito polifacético de Guerra Junqueiro, a "voz da resistencia".

O «Víctor Hugo portugués»

Chamado tamén o Víctor Hugo portugués, Guerra Junqueiro parece que atopara no escritor francés o modelo adecuado ás súas características: a violencia da sátira, a abundancia das imaxes e o dramatismo alegórico. A súa verdadeira vocación foi a poesía desde moi cedo, pois aos catorce anos xa compoñía versos. En 1870, sendo estudante, colaboraba en revistas literarias e participaba nos cenáculos intelectuais da época. A súa consagración comeza a partir de A morte de Dom João (1874) na que retrata a un donxoán inmoral, egoísta e pervertidor social, metáfora ao seu parecer do que foi o Romanticismo. A poesía serviulle para condenar o que consideraba máis pernicioso para a sociedade, así como para denunciar a situación política do seu país. Tal foi con Pátria (1894), poema co que atacou a Inglaterra por impedir a expansión portuguesa en África, ou a sátira Finis patriae (1890). A súa versatilidade levouno a dominar moitos campos, entre eles o do coleccionismo. En España realizou parte das súas compras, onde se desprazaba en tren e aproveitaba para conversar sobre política e filosofía con Unamuno, entre outros, que o apreciaba como intelectual e poeta. Cara ao final da súa vida, Guerra Junqueiro volveuse cada vez máis desencantado coa república, que axudara, a instaurar e foi crecendo nel a conversión relixiosa.

O Víctor Hugo portugués

Suscríbete para seguir leyendo

Tracking Pixel Contents